تحقیقات جدید درباره خطرات جدی نانوپلاستیک‌ها برای سلامت انسان
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه کالیفرنیا درباره خطرات جدی نانوپلاستیک‌ها نشان می‌دهد که این ذرات ریز موجود در مواد غذایی ممکن است باعث اختلال متابولیکی و آسیب به کبد شوند.
به گزارش بازتاب امروز، این مطالعه جدید که روی موش‌ها انجام شده است، زنگ خطری برای سلامت انسان محسوب می‌شوند و نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه را گوشزد می‌کنند.
نانوپلاستیک‌ها چگونه سلامت ما را تهدید می‌کنند؟
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا، در این مطالعه حیوانی دریافتند که ذرات پلاستیکی میکروسکوپی که از طریق غذا و نوشیدنی وارد بدن می‌شوند، می‌توانند به طور جدی سوخت‌وساز بدن را مختل و به کبد آسیب وارد کنند.
نانوپلاستیک‌ها، خطرات جدی اما خاموش در زنجیره غذایی
با تجزیه پلاستیک‌ها در محیط، ذراتی به نام میکروپلاستیک (کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر) و نانوپلاستیک (کوچک‌تر از ۱۰۰ نانومتر) تولید می‌شوند که قابلیت ورود به زنجیره غذایی را دارند. برآوردها نشان می‌دهد که افراد ممکن است سالانه بین ۴۰ هزار تا ۵۰ هزار ذره میکروپلاستیک مصرف کنند. برخی پیش‌بینی‌ها حتی این رقم را تا ۱۰ میلیون ذره در سال افزایش می‌دهند.
بررسی علمی اثرات نانوپلاستیک‌ها بر سلامت
امی پارکهرست، یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: «با توجه به نگرانی‌های فزاینده درباره قرارگیری در معرض میکرو و نانوپلاستیک، هدف ما بررسی تأثیرات این ذرات بر سلامت بدن بود.»
نتایج این تحقیق در همایش سالانه NUTRITION 2025 انجمن تغذیه آمریکا، از ۳۱ می تا ۳ ژوئن در اورلاندو ارائه شد.
طراحی آزمایش مشابه مصرف واقعی
محققان در این تحقیق روی مصرف خوراکی نانوپلاستیک تمرکز کردند تا شرایط دنیای واقعی را شبیه‌سازی کنند. موش‌های نر ۱۲ هفته‌ای، روزانه دوز مشخصی از ذرات نانوپلاستیک پلی‌استایرن را همراه با غذای معمول خود دریافت کردند.
پلی‌استایرن یکی از پرکاربردترین پلاستیک‌ها در بسته‌بندی مواد غذایی است. مقدار مصرف روزانه معادل ۶۰ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن بود؛ دوزی که بر اساس میزان تخمینی مصرف انسانی تنظیم شده است.
نتایج نگران‌کننده خطرات جدی نانوپلاستیک‌ها
موش‌هایی که نانوپلاستیک مصرف کرده بودند، دچار عدم تحمل گلوکز شدند؛ وضعیتی که نشانه‌ای از اختلال در تنظیم قند خون است. همچنین در این موش‌ها میزان آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT) افزایش یافت، که یکی از شاخص‌های آسیب کبدی محسوب می‌شود.
افزایش نفوذپذیری روده و سطح بالاتر اندوتوکسین (مواد سمی با منشأ باکتریایی) نیز در این گروه از موش‌ها مشاهده شد، که در بروز اختلال عملکرد کبد نقش دارد.
لزوم پژوهش‌های بیشتر برای سیاست‌گذاری دقیق
پارکهرست تأکید کرد: «یافته‌های ما نیاز به تحقیقات گسترده‌تر برای اطلاع‌رسانی علمی و تدوین سیاست‌های مرتبط با میکرو و نانوپلاستیک‌ها را نشان می‌دهد.»
این گروه تحقیقاتی در حال بررسی اثرات نانوپلاستیک بر سایر بافت‌ها و اندام‌ها در حیوانات آزمایشگاهی هستند. همچنین آنها با همکاری دکتر الیزابت نیومن از دانشگاه کالیفرنیا، از فناوری پیشرفته طیف‌سنجی جرمی لیزری (MALDI-MS) برای ردیابی دقیق تجمع نانوپلاستیک در بدن و تغییرات متابولیکی بافت‌ها استفاده می‌کنند.
با وجود اینکه مطالعه روی حیوانات انجام شده، پیامدهای آن بسیار مهم است. نانوپلاستیک‌ها به طور بالقوه می‌توانند سلامت انسان را تهدید کنند و یافته‌های جدید، اهمیت نظارت و قانون‌گذاری در حوزه استفاده و دفع پلاستیک را دوچندان کرده‌اند.