قرص هفتگی MIT می تواند انقلابی در درمان اسکیزوفرنی ایجاد کند

محققان MIT با طراحی نوعی کپسول خوراکی، انقلابی در درمان اسکیزوفرنی ایجاد کرده‌اند که با ایجاد یک مخزن دارویی در معده، دارو را به‌ تدریج در طی یک هفته آزاد می‌کند.

به گزارش بازتاب امروز، برای بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات روان‌پزشکی یا بیماری‌های مزمنی مانند پرفشاری خون و آسم، مصرف روزانه دارو می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. اکنون محققان مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) این راه‌حل جدید را برای این موضوع ارائه کرده‌اند.

پژوهشگران در یک آزمایش پیشرفته بررسی کردند که آیا یک قرص هفتگی می‌تواند به اندازه داروهای روزانه برای کنترل علائم اسکیزوفرنی مؤثر باشد. این آزمایش توسط شرکت Lyndra Therapeutics، وابسته به MIT انجام شد. نتایج نشان داد که این قرص می‌تواند دارو را به‌ طور پایدار در بدن حفظ کند و اثربخشی آن مشابه درمان‌های روزانه است. این یافته‌ها در مجله Lancet Psychiatry منتشر شده است.

فناوری قابل‌ انطباق برای داروهای گوناگون

دکتر جیووانی تراورسو، یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: «ما دارویی را که باید روزانه مصرف شود، به درمانی هفتگی تبدیل کرده‌ایم که به‌ صورت خوراکی مصرف می‌شود. این فناوری قابلیت انطباق با داروهای مختلف را دارد.»

این پژوهشگر بیش از ده سال پیش، شروع به طراحی یک کپسول کرد که مصرف دارو را برای بیماران راحت‌تر کند. این کپسول اندازه‌ای مشابه یک مولتی‌ویتامین دارد و پس از بلع به شکل ستاره‌ای باز می‌شود. این طراحی کمک می‌کند تا دارو در معده باقی بماند و به‌ تدریج آزاد شود.

دارورسانی پایدار و ماندگار

پژوهشگران آزمایشگاه تراورسو در ده سال گذشته، چندین نوع کپسول طراحی کرده‌اند که می‌توانند در معده باقی بمانند و دارو را به‌آهستگی در طول روزها یا هفته‌ها آزاد کنند. آنها در سال ۲۰۱۶، یک کپسول ستاره‌ای‌شکل ساختند، که شرکت Lyndra بعدها آن را برای آزمایش‌های بالینی روی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی به کار برد.

این دستگاه دارای شش بازو است، که ابتدا درون یک کپسول کوچک قرار دارند. پس از ورود به معده، پوسته کپسول حل و بازوها باز می‌شوند. این تغییر اندازه باعث می‌شود که دستگاه در معده باقی بماند و دارو را به‌آرامی آزاد کند. حدود یک هفته بعد، بازوها جدا و از بدن خارج می‌شوند.

آزمایش بالینی با داروی رایج درمان اسکیزوفرنی

در این آزمایش، یک کپسول حاوی داروی ریسپریدون مورد بررسی قرار گرفت. این دارو به‌ طور معمول برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شود و اغلب بیماران آن را به‌ صورت روزانه مصرف می‌کنند. البته نسخه‌های تزریقی آن هم وجود دارد که هر دو هفته، یک ماه یا دو ماه تزریق می‌شود، اما چون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی دارد، همیشه مورد استقبال بیماران نیست.

به گفته تراورسو، انتخاب اسکیزوفرنی برای این پروژه به این دلیل بود که این بیماری اغلب توانایی بیمار برای به‌ خاطر سپردن زمان مصرف دارو را مختل می‌کند. بنابراین ایجاد روش‌های ساده‌تر می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت درمان داشته باشد.

روند آزمایش و نتایج برای داروی رایج اسکیزوفرنی

این مطالعه توسط محققان شرکت Lyndra هماهنگ شد و ۸۳ بیمار از پنج مرکز مختلف در ایالات متحده را شامل می‌شد. از این تعداد، ۴۵ نفر دوره کامل پنج هفته‌ای را طی کردند و هر هفته یک کپسول حاوی ریسپریدون دریافت کردند.

در طول مطالعه، سطوح دارو در خون بیماران اندازه‌گیری شد. در هر هفته، افزایش ناگهانی سطح دارو در روز مصرف مشاهده شد و سپس به‌آرامی طی هفته کاهش یافت. این سطوح همگی در محدوده درمانی مطلوب قرار داشتند و نوسانات کمتری نسبت به مصرف روزانه مشاهده شد.

اثربخشی کپسول هفتگی برای درمان اسکیزوفرنی

با استفاده از شاخص معروف PANSS (مقیاس سندرم‌های مثبت و منفی)، محققان دریافتند که علائم بیماران در طول مطالعه پایدار باقی ماند. دکتر سیتروم عنوان کرد: «یکی از موانع اصلی در درمان بیماری‌های مزمن این است که بیماران داروها را به‌ طور منظم مصرف نمی‌کنند. این موضوع باعث وخامت علائم می‌شود و در مورد اسکیزوفرنی، احتمال عود بیماری و بستری شدن وجود دارد.»

وی تصریح کرد: «داشتن گزینه‌ای برای مصرف هفتگی دارو به‌ صورت خوراکی، انتخاب مهمی است که می‌تواند به بهبود پیروی از درمان در بیمارانی کمک کند که مصرف داروهای تزریقی را نمی‌پذیرند.»

عوارض جانبی و آینده‌ پژوهش

محققان دریافتند که عوارض جانبی خفیف و کوتاه‌مدت بودند؛ از جمله رفلاکس اسیدی خفیف و یبوست، که در ابتدای مطالعه گزارش شدند و خیلی زود از بین رفتند. این نتایج که نشان‌دهنده اثربخشی درمان و عوارض کم هستند، یک دستاورد مهم برای این شیوه نوآورانه دارورسانی محسوب می‌شوند.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که پیش‌بینی‌های ده سال پیش پژوهشگران درباره امکان ساخت یک کپسول مخصوص برای آزادسازی دارو در دستگاه گوارش، به واقعیت تبدیل شده است. در این مطالعه، مشخص شده است که یک کپسول می‌تواند مقدار لازم دارو را تأمین کند و علائم بیماری را در تعداد زیادی از بیماران کنترل نماید.

پژوهشگران اکنون قصد دارند آزمایش‌های بزرگ‌تری انجام دهند تا برای دریافت تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای ریسپریدون به این شیوه، اقدام کنند. همچنین آنها در حال آماده‌سازی آزمایش‌های برای استفاده از این کپسول در تحویل داروهای دیگر از جمله داروهای ضدبارداری هستند.