مخالفت با رفیق‌بازی در دولت‌ها؛ از حرف تا عمل/ از عزل با ادبیاتی تند بخاطر سفر لاکچری تا لاپوشانی فسادی دبش/ رفقای احمدی‌نژاد حاشیه امن داشتند!
نیلوفر مولایی: «سکوتِ» آقای رئیس جمهور بالاخره شکسته شد. مسعود پزشکیان پس از چند روز که سفر شهرام دبیری به «قطب جنوب» نقل محافل سیاسی و رسانه‌ای بود، بالاخره با انتشار حکم تند و تیزی علیه رفیق دیروز خود، او را از سمت معاون پارلمانی رئیس جمهوری برکنار کرد. شاید آن روزی که مسعود پزشکیان پس از جای گرفتن در پاستور، یک کرسی در دولت را برای دوست دیرینه خود یعنی شهرام دبیری کنار گذاشت و او را به سمت معاونت پارلمانی دولت چهاردهم منصوب کرد، تصور نمی کرد که به همین زودی با فرارسیدن نوروز ۱۴۰۴ و دردسرهای یک سفر نوروزی، حکم خروج او را امضا کند.
تغییر رنگ یک رفاقت
افشای سفر پرحاشیه دبیری به قطب جنوب در همان روزهای ابتدایی فروردین ماه، از سوی برخی رسانه‌ها و کانال های تلگرامی مخالف دولت آغاز شد؛ افشاگری‌ای که در میان سکوت دولتمردان چهاردهم، ابتدا از سوی روابط عمومی دفتر دبیری تکذیب شد. اما شدت انتقادات به دبیری سبب شد تا او در متن تند و تیزی درباره سفر نوروزی‌اش بنویسد: «خوبه که موضوع مسافرت من باعث سرگرمی دوستان شده و نمی‌دونستم اینقدر جلب توجه می‌کنه. من هم مثل خیلی‌ها با هماهنگی، تعطیلات رو اومدم سفر. قطب هم نیستم. فکر نمی‌کنم سفر من ضرری به مردم و جامعه بزنه. فعلا دولت و مجلس هم جلسه ندارند. من تمام سفرهایم را با هزینه شخصی می‌روم و سفر یک مسئله شخصی است که برخی می‌خواهند از آن برای تخریب من استفاده کنند. من کاری را که فکر می‌کنم درسته انجام می‌دهم و تابه حال ضررم به مردم و جامعه نرسیده است…»
هر چند واکنش دبیری به انتقادات، بر آتش خشم افکار عمومی آن هم در روزهای رکوردشکنی قیمت دلار افزود، اما انکار سفر به قطب جنوب و همچنین نفس انجام چنین سفری در موقعیت فعلی او، سبب تا مسعود پزشکیان در نخستین روز پس از تعطیلات حکم اخراج معاون پارلمانی‌اش را صادر کند. پزشکیان در حکمی که صبح شنبه صادر کرد، با کنایه به رفاقتش با شهرام دبیری تاکید کرد: «دوستی دیرین و همکاری و خدمات ارزشمند شما در معاونت پارلمانی دولت چهاردهم، مانع آن نیست که پایبندی به صداقت، عدالت و وعده‌هایی که به مردم دادیم، مقدم داشته شود. بنابراین از ادامه همکاری با شما در دولت چهاردهم معذوریم.» در واقع، مسعود پزشکیان با اشاره به موضوع دوستی‌اش با دبیری این پیام را منتقل کرد که رفاقتش را مبنای حضور افراد در دولت قرار نخواهد داد.
اصرار رئیس دولت سیزدهم بر حضور فاطمی امین در دولت
حضور دوستان و رفقای رئیس جمهوری در حلقه اولیه مدیران دولت حکایتی تازه و مربوط به دولت چهاردهم نیست و از دیرباز در همه دولت ها جریان داشته است. دوستی هایی که گاه هزینه ساز بوده و حواشی زیادی را معطوف رئیس آن دولت کرده است.
سید رضا فاطمی امین، یکی از همان رفقای ابراهیم رئیسی یا همان حلقه آستان قدس بود که از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ در کنار او قرار گرفته و مورد اعتماد رئیس دولت سیزدهم بود. فاطمی امین در شهریور ماه ۱۴۰۰، با وعده‌های بزرگی چون تنظیم بازار، رفع کمبودهای داخلی و کم اثر کردن تحریم های خارجی تا حذف امضاهای طلایی، توسعه صنعت خودروسازی و تامین مصالح ساختمانی برای ساخت یک میلیون مسکن از مجلس یازدهم برای حضور در وزارت صمت رأی اعتماد گرفت اما چند ماه بعد زیر تیغ انتقاد نمایندگان رفت تاجایی که کارت زرد بهارستانی ها را به نام خود ثبت کرد.
فاطمی امین با وجود عملکرد ضعیفش و در میان انتقادات شدید سیاسیون، نمایندگان مجلس و حتی طیف‌های نزدیک به دولت، از حمایت کامل ابراهیم رئیسی برخوردار بود. با این حال، او که توانست از استیضاح اول خود فرار کرده و رأی اعتماد نمایندگان را به دست بیاورد، در استیضاح دوم در اردیبهشت ۱۴۰۲ پس از فاش شدن ماجرای تحویل خودروهای شاسی بلند به نمایندگان یا همان «شاسی‌بلند گیت» از ساختمان خیابان سمیه خداحافظی کرد. استیضاح فاطمی امین پایان کار او در دولت سیزدهم نبود و رئیس جمهور وقت در ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲، او را به سمت مشاور رئیس‌جمهور در نظارت بر روند اجرای طرح‌های تولیدی منصوب کرد.
سید جواد ساداتی نژاد هم اگر چه سهم پایداریچی ها از دولت سیزدهم بود اما حضور او در دولت سیزدهم با حواشی زیادی همراه بود. افشای پرونده «واردات نهاده‌های دامی» از مهم ترین حواشی بود که خیلی زود گریبان وزیر جهاد کشاورزی را گرفت. ساداتی نژاد در فروردین ۱۴۰۲، در اقدامی غیرمنتظره به همراه چند نفر دیگر از دولت کنار گذاشته شد. در این میان، برخی رسانه ها، از استعفای اجباری ساداتی‌نژاد خبر داده و زمزمه هایی از بازداشت او در گوشه و کنار به گوش می‌رسید. اما علی بهادری جهرمی در حاشیه جلسه هیأت دولت در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۴۰۲، در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی گفته بود: «آقای ساداتی‌نژاد استعفا دادند و استعفای ایشان پذیرفته شد، اکنون نیز یکی از معاونان سابق ایشان، سرپرست وزارتخانه است. آن چیزهایی که گفته می‌شود شایعه است، صحت ندارد و نباید بدان توجه کرد. دولت اکنون از کمک‌های ایشان استفاده می‌کند و در آینده نیز همکاری‌هایی خواهیم داشت.»
بهادری‌جهرمی همچنین یک بار دیگر با حمایت از وزیر جهاد کشاورزی ادعا کرده بود: «مدیریت ساداتی‌نژاد در حوزه مدیریت غذایی موجب شد که کشور دچار مشکلی در این حوزه نشود، اما بنابر ارزیابی‌هایی که صورت گرفت رئیس‌جمهور تصمیم به تغییر مدیریتی در این حوزه گرفتند.»
پس از گذشت چند ماه از استعفای اجباری ساداتی‌نژاد، رئیس سازمان بازرسی کل کشور از فساد سه میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری شرکت چای دبش پرده برداشت و همه نگاه‌ها به سمت دولت رئیسی و وزیر سابق جهادکشاورزی چرخید. اما با بررسی ابعاد بیشتر پرونده فساد چای دبش، پای فاطمی امین وزیر محبوب رئیسی هم به ماجرا باز شد و در نهایت هم ساداتی نژاد و فاطمی امین در رسیدگی‌های ابتدایی به حبس محکوم شدند.
حوادث غیرمنتظره در دولت روحانی
دوستی ها و حضور افراد نزدیک به رئیس جمهوری در دولت روحانی فلسفه متفاوتی داشت. حسن روحانی در دوران ریاست جمهوری اش با وجود اتفاقات مختلف در فضای سیاسی، بین‌المللی و اقتصادی، با حوادث غیرمنتظره ای چون سیل های هولناک نوروز ۹۸، ریزش ساختمان پلاسکو، زلزله ویرانگر کرمانشاه، تصادم قطار تبریز به مشهد و … هم روبه‌رو بود. اتفاقاتی که منجر به پایان همکاری او با برخی همکاران نزدیکش در دولت شد.
برخورد دو قطار مسافربری در حوالی «ایستگاه هفت خوان» در محور سمنان_دامغان در آذر ماه سال ۹۵، باعث جانباختن ۴۷ نفر شد و ۱۰۳ نفر مصدوم شدند، حادثه ی تلخی که در پی آن، محسن پورسید آقایی، مدیرعامل راه آهن از مردم عذرخواهی و از سمت خود کناره گیری کرد؛ پورسید آقایی از جمله حلقه دوستان حسن روحانی بود.
همچنین سیل ویرانگر نوروز ۹۸، سایه بحران اقتصادی و معیشتی مردم را سنگین‌تر کرد؛ کشور سال ۹۸ را با بارندگی های سیل آسا و ویرانگر در ۲۵ استان آغاز کرد که خسارت های جبران ناپذیری را به بخش های زیرساختی، کشاورزی، عمرانی، صنعت و معیشت مردم در بسیاری از شهرها و روستاها وارد کرد. سید مناف هاشمی، استاندار گلستان در زمان وقوع سیل ویرانگر این استان، در خارج از کشور به سر می برد؛ این اتفاق سبب شد تا اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری طی حکمی او را اخراج کند.
اما یکی جنجالی ترین استعفاهای افراد نزدیک به روحانی، مربوط به استعفای حسام الدین آشنا است. در بهار ۱۴۰۰، یک فایل صوتی از مصاحبه محرمانه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه وقت با سعید لیلاز فعال سیاسی اصلاح طلب، در شبکه فضای مجازی منتشر شد؛ فایل صوتی تیغ تیز انتقادات را به سمت دولت روحانی برد. پس از افشای این فایل صوتی، حسام الدین آشنا از سمت خود در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری استعفا داد و علی ربیعی جایگزین او شد.
حاشیه امن محمود احمدی نژاد برای یارانش
تا قبل از انتخابات سال ۸۸، حلقه رفقا و یاران محمود احمدی نژاد وسیع تر از حلقه مخالفانش در کابینه بود، رفقایی که برخی از آنان اندک اندک از خیل مشتاقان معجزه هزاره سوم خارج شدند، چند نفری از آنان پرونده به دست راهی زندان شدند. با این حال، احمدی نژاد در زمان ریاست جمهوری‌اش، دعوا و استعفای زیادی را با وزرایی که مخالف مشی او بودند، تجربه کرده بود. افرادی همچون محمود فرشیدی، داوود دانش جعفری، مصطفی پورمحمدی، غلامحسین محسنی‌اژه ای و… چهره‌هایی بودند که در فاصله میان سال‌های ۸۴ تا ۹۲ هرکدام به دلیلی گرفتار آتش اختلاف با احمدی‌نژاد شدند و خروج را بر حضور در کابینه ترجیح دادند.
اما علاقه احمدی نژاد به یاران غارش کار را به جای رسانده بود که نه تنها تحمل انتقادات اصولگرایان و هم حزبی‌های سابقش را نداشت بلکه برای دفاع از آنهایی که برایش ارج و قرب خاصی داشتند، آنان را خط قرمز خود معرفی کرد: «کابینه خط قرمزی است که اگر بخواهند به آن دست‌اندازی کنند، دیگر من باید وظیفه‌ی قانونی خود را انجام دهم و این حتما به کشور آسیب می‌زند.»
بهمن شریف زاده، اسفندیار رحیم مشایی، حمید بقایی و علی اکبر جوانفکر از همان چهره ها و رفقای نزدیک به احمدی نژاد بودند که نقش بزرگی را در پشت پرده اقدامات رئیس «دولت بهار» داشتند و پس از پایان یافتن دولت دهم، برخی از آنها هر یک با پرونده ای قضایی در دست، در مسیر رفت و آمد به دادگاه یا زندان بودند. با این حال، در کنار چهره هایی که درپی اختلاف با احمدی نژاد از دولت کنار رفتن یا با حاشیه های بسیار در حلقه مریدان خاص احمدی‌نژاد قرار گرفتند، چهره هایی هم بودند که هم خودشان را از حاشیه دور نگه می داشتند و دوشا دوش رئیس محبوب خود قدم برمی داشتند. مرتضی تمدن استاندار تهران، غلامحسین الهام سخنگوی دولت، مجتبی ثمره هاشمی مشاور ارشد و عبدالرضا شیخ الاسلامی وزیر تعاون دولت احمدی‌نژاد از چهره های شناخته شده‌ای هستند که خود را در حاشیه امن نگه داشتند و دور از حضور فعال در رسانه ها، همچنان از دایره دوستان نزدیک احمدی‌نژاد محسوب می شوند.
ساکتین گذشته، غوغاگران امروز شده اند
حالا مسعود پزشکیان عذر دوست قدیمی خود را از کابینه خواسته است و مخالفانش که تا دیروز می‌گفتند چرا دبیری برکنار نمی‌شود، حالا می‌گویند چرا دیر این اقدام انجام شده است! اما اینها همان‌هایی هستند که وقتی دولت سیزدهم گرفتار فساد اقتصادی در دو وزارتخانه تعیین کننده بر معیشت مردم یعنی کشاورزی و صمت، شد سکوت را ترجیح دادند. مخصوصا وقتی سخنگوی دولت سیزدهم در یک بخش خبری صدا و سیما برای لاپوشانی فساد صورت گرفته در وزارت کشاورزی، آسمان و ریسمان به هم بافت؛ یعنی «استعفای» وزیر پایداریچی و محبوبشان را به «افزایش قیمت جهانی مواد غذایی بر اثر جنگ اوکراین» بافت؛ و با همین ترفند فساد عظیم چای دبش را لاپوشانی کرد تا خال به رفیق کابینه نیفتد!
۲۷۲۱۵
