نقش روده در کاهش التهاب مغزی ناشی از سکته
بر اساس تحقیقات جدید، تخمیر در روده بیش از تصوری که وجود داشت بر کاهش التهاب مغزی ناشی از سکته نقش دارد.
به گزارش بازتاب امروز، این یافته‌ها نشان می‌دهند که میکروبیوم روده می‌تواند به طور مستقیم بر التهاب مغزی تأثیر بگذارد و بهبودی پس از سکته را تسریع کند، کاهش اختلالات مغزی را به دنبال داشته باشد و از آسیب‌های ثانویه به مغز جلوگیری کند.
نقش حیاتی مولکول‌های روده در کاهش التهاب مغزی
دانشمندان مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس در هوستون (UTHealth Houston) تمرکز تحقیقات خود را بر روده انسان، به‌ویژه لیگاندهای تولیدشده در آن معطوف کرده‌اند. لیگاندها مولکول‌های مهمی هستند که در روده و سایر نقاط بدن تولید می‌شوند و با اتصال به گیرنده‌های خاص در سطح سلول‌ها، نقش کلیدی در پیام‌رسانی و عملکرد سلول‌ها ایفا می‌کنند. برخی از این لیگاندها مانند انتقال‌دهنده‌های عصبی عمل می‌کنند و برای سلامت فعالیت‌های نورونی ضروری هستند.
لیگاندهای روده‌ای و نقش آنها در مهار التهاب مغزی
پژوهشگران به‌ویژه به لیگاندهای تولیدی روده که به گیرنده آریل هیدروکربن (AhR) متصل می‌شوند، علاقه‌مند شدند. این لیگاندها نقش مهمی در پاسخ ایمنی و التهاب بدن از جمله مغز دارند.
پس از سکته مغزی، میکروبیوم روده آسیب می‌بیند و این موضوع باعث عدم تعادل (Dysbiosis) در ترکیب باکتری‌های روده می‌شود. نتیجه این عدم تعادل، کاهش لیگاندهای مفید تولیدشده در روده و افزایش لیگاندهای مضر مانند کینورین (Kyn) است؛ لیگاندهایی که منشأ روده‌ای ندارند و فعال شدن بیش از حد آنها باعث اختلال در تنظیم التهاب مغزی می‌شود.
در واقع، زمانی که لیگاندهای مفید روده‌ای به مقدار کافی به گیرنده‌های میکروگلیا (سلول‌های ایمنی سیستم عصبی مرکزی) متصل نمی‌شوند، التهاب مغزی پس از سکته به‌سختی مهار می‌گردد و احتمال بروز آسیب‌های ثانویه به مغز افزایش می‌یابد.
اهمیت تعادل میکروبیوم روده پس از سکته مغزی
دکتر بانو پریا گانش (Bhanu Priya Ganesh)، پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: «این تحقیق نشان داد که مواد تولیدشده توسط بدن و باکتری‌های روده، موسوم به لیگاندهای AhR، چگونه بر التهاب پس از سکته مغزی تأثیر می‌گذارند. ما دریافتیم که پس از سکته، تغییرات در باکتری‌های روده باعث کاهش مواد مفید و افزایش مواد مضر می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که بازگرداندن این مواد مفید می‌تواند به کاهش التهاب پس از سکته کمک کند.»
تأیید نقش محور روده-مغز در سلامت مغز
مطالعات پیشین این تیم تحقیقاتی روی نمونه‌های حیوانی نشان داده بود که سکته مغزی و سایر بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی باعث اختلال در میکروبیوم روده می‌شود و این موضوع عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین مشخص شد که این اختلال با افزایش سن بدتر می‌شود.
پژوهشگران در ادامه این تحقیقات، با بررسی موش‌های پیر نشان دادند که بازگرداندن تعادل روده پس از سکته، شرایط مناسبی را برای تخمیر و تولید ترکیبات مهم لیگاند فراهم می‌کند و در نهایت می‌تواند التهاب مغزی را کاهش دهد.
دکتر گانش اعلام کرد: «مطالعه اخیر ما، گزینه‌های درمانی جدیدی را معرفی می‌کند، که می‌تواند بر ارتباط روده و مغز تمرکز داشته باشد و راهکارهای بالقوه‌ای برای بهبود روند درمان و کاهش آسیب مغزی پس از سکته ارائه دهد.»
پتانسیل درمانی لیگاندهای روده در کاهش التهاب مغزی
اگرچه این مطالعه محدودیت‌هایی داشته است؛ از جمله تفاوت در نتایج مفید بین جنسیت‌ها (زیرا پژوهش بیشتر روی موش‌های نر پیر انجام شده است که پاسخ مغزی قوی‌تری داشتند)، اما این یافته‌ها قدم بزرگی در جهت بهبود عملکرد مغز و فرایند درمان بیماران سکته‌ای محسوب می‌شود.
محققان در پایان این مقاله تأکید کردند: «بازگرداندن تعادل مناسب لیگاندهای تولیدشده توسط میزبان و میکروبیوم روده پس از سکته مغزی می‌تواند مفید باشد و به عنوان یک هدف درمانی جدید مطرح شود.»