میلین؛ سوخت اضطراری مغز در بحران انرژی

مطالعه‌ای پیشگامانه از عملکرد ناشناخته میلین پرده برداشت که پس از اتمام ذخایر انرژی به عنوان سوخت اضطراری مغز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گزارش بازتاب امروز، در فعالیت‌های ورزشی شدید و طولانی‌مدت مثل دوی ماراتن، بدن انسان برای تأمین انرژی مورد نیاز، ابتدا سراغ ذخایر کربوهیدراتی، به‌ویژه گلیکوژن می‌رود. اما پس از اتمام این ذخایر، چربی‌ها وارد میدان می‌شوند. حالا این پژوهشی تازه نشان داده است که مغز نیز ممکن است در چنین شرایطی، از میلین یا همان غلاف چرب سلول‌های عصبی به عنوان سوخت اضطراری استفاده کند!

مطالعه‌ای کم‌نظیر با استفاده از تصویربرداری مغزی

تیم تحقیقاتی به سرپرستی پروفسور کارلوس ماتوته از دانشگاه باسک و بقیه پژوهشگران، با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) به بررسی مغز ده دونده ماراتن (هشت مرد و دو زن) پرداختند.

این تصاویر، قبل و ۴۸ ساعت پس از پایان یک ماراتن ۴۲ کیلومتری گرفته شدند. علاوه بر این، برای دو نفر از شرکت‌کنندگان، دو هفته بعد از مسابقه و برای شش نفر دیگر نیز دو ماه بعد، تصویربرداری مجدد صورت گرفت.

کاهش موقت میلین در مغز

پژوهشگران با بررسی کسری آب میلین در بافت مغز، که شاخصی غیرمستقیم برای سنجش میزان میلین است، به کاهش میزان میلین در ۱۲ ناحیه از ماده سفید مغز پی بردند. این نواحی با هماهنگی حرکتی، پردازش و ادغام حسی در ارتباط هستند.

به گفته‌ پروفسور ماتوته، این کاهش موقتی است و به‌ طور کامل در بازه‌ دو ماه پس از مسابقه، بازیابی می‌شود. دو هفته پس از ماراتن، سطوح میلین به‌ طور چشمگیری افزایش یافت، اما هنوز به حالت اولیه نرسیده بود.

میلین سوخت اضطراری مغز است

نتیجه‌گیری مهم این است که میلین امکان دارد در شرایط اضطراری به عنوان منبع انرژی در مغز مورد استفاده قرار گیرد. این یافته، دیدگاه ما نسبت به متابولیسم انرژی در مغز را متحول می‌کند و نشان می‌دهد که عملکرد مغز در مواجهه با فشار فیزیکی، بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که پیش‌تر تصور می‌شد.

به گفته‌ پژوهشگران، بیشتر نواحی میلین‌دار مغز تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند، اما این رفتار انرژی‌محور مغز می‌تواند سرنخ‌های مهمی برای درمان‌ بیماری‌های از بین‌برنده‌ میلین‌ مانند ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس) فراهم کند.

دوی ماراتن برای مغز مضر نیست

با وجود تغییرات مشاهده‌شده، پژوهشگران تأکید دارند که دوی ماراتن به مغز آسیب نمی‌زند و حتی مفید است. این فعالیت به تقویت عملکرد مغز کمک می‌کند و بازسازی میلین را به‌ عنوان یک فرایند طبیعی برای حفظ سلامت سیستم عصبی تحریک می‌کند.