تحول در درمان پارکینسون با دستگاه‌های هوشمند تحریک مغز
پیشرفت‌های علمی در زمینه تحریک مغز و ابداع دستگاه‌های هوشمند، درمان پارکینسون را متحول کرده‌اند.
به گزارش بازتاب امروز، بیماری پارکینسون که به عنوان یک اختلال پیچیده و متغیر شناخته می‌شود، سال‌ها است که با استفاده از روش‌های سنتی درمان می‌شود. اما اکنون درمان‌های نوین و هوشمندتری برای این بیماری در دسترس قرار گرفته است.
امسال نیز یک دستگاه هوشمند جدید برای تحریک مغز به روش تطبیقی توسط مقامات بهداشتی آمریکا و اروپا تأیید شده است، که می‌تواند شدت تحریک را به صورت خودکار تنظیم کند و پیشرفت مهمی در درمان‌های عصبی به حساب می‌آید.
از تاریخچه درمان‌های مغزی تا ابداع روش‌های جدید
درمان بیماری‌های مغزی در گذشته محدود به ایجاد آسیب‌های هدفمند در بخش‌هایی از مغز بود، که امید می‌رفت با این کار، بیماری‌ها اصلاح شوند. این روش‌ها از طریق آزمون و خطا یا بر اساس کشف‌های تصادفی صورت می‌گرفت.
اما جراح مغز و اعصاب فرانسوی، دکتر علیم-لوئیس بنابید در سال 1987، به کشفی شگفت‌انگیز دست یافت. او متوجه شد که تحریک الکتریکی مغز می‌تواند اثرات مشابهی با آسیب‌های مغزی ایجاد کند و این یافته باعث ابداع روش درمانی جدیدی به نام «تحریک عمیق مغز» (DBS) شد.
این روش از اوایل دهه 2000 میلادی برای درمان بیماری پارکینسون در مراحل پیشرفته به کار گرفته شد، اما تنظیمات دستگاه‌های تحریک‌کننده، ثابت و غیرقابل تغییر بودند. با وجود این، در سال‌های اخیر، تحولاتی در این حوزه رخ داده، که دیدگاه‌های قبلی را به چالش کشیده است.
تحریک مغز به روش تطبیقی برای درمان پارکینسون
امسال، روش جدیدی برای تحریک مغز به تأیید مقامات بهداشتی آمریکا و اروپا رسید. در این روش یک کامپیوتر، فعالیت‌های مغز را بررسی و شدت تحریک را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که علائم بیمار به بهترین شکل کاهش یابد.
پارکینسون یک بیماری پیچیده است، که علائم آن تحت تأثیر داروهای مصرف‌شده توسط بیمار تغییر می‌کند. برای برخی از بیماران، تحریک ثابت به خوبی علائم را کنترل می‌کند، اما برای دیگران این تحریک در برخی مواقع خیلی شدید و در مواقع دیگر بسیار ضعیف است. هدف روش تطبیقی این است که تحریک فقط زمانی فعال شود که بیشترین تأثیر را در تسکین علائم داشته باشد.
کشف موج‌های مغزی و تاثیر آن در درمان پارکینسون
تحقیقات در این زمینه از دو دهه پیش آغاز شد. گروهی از دانشمندان در بیمارستان ملی اعصاب و جراحی مغز و اعصاب انگلستان، متوجه شدند که هنگام توقف داروها و بدتر شدن علائم بیماران پارکینسون، نوعی موج مغزی خاص در مغز بیمار مشاهده می‌شود. زمانی که بیماران دارو مصرف می‌کردند، این موج‌ها ناپدید می‌شدند. این یافته‌ها به دانشمندان امکان داد تا تحریک مغزی را با استفاده از این موج‌های مغزی کنترل کنند.
این سیستم مانند یک ترموستات عمل می‌کند، که موج‌های مغزی را در سطح مشخصی نگه می‌دارد. اگر موج‌ها از حد تعیین‌شده عبور کنند، دستگاه شروع به تحریک می‌کند. زمانی که موج‌ها کاهش پیدا کنند، تحریک متوقف می‌شود تا زمانی که موج‌ها دوباره ظاهر شوند.
چالش‌های جدید در استفاده از روش تحریک تطبیقی
تحریک تطبیقی امکان تنظیم دقیق‌تر درمان را به پزشکان می‌دهد، اما این روش چالش‌هایی نیز دارد. برخلاف تنظیمات ثابت که تأثیر آنها به سرعت قابل ارزیابی است، تنظیمات تطبیقی نیاز به چند روز آزمایش دارد تا مشخص شود چگونه با برنامه روزانه و مصرف داروهای بیمار سازگار می‌شود.
همچنین این دستگاه‌های هوشمند قادر به ثبت و ذخیره‌سازی موج‌های مغزی مضر در طول زمان هستند تا تیم درمانی بتواند عملکرد درمان را ارزیابی کند و آن را بهبود بخشد.
افق‌های جدید در درمان بیماری‌های مغزی و روانی
این پیشرفت‌ها تنها به درمان پارکینسون محدود نمی‌شود. ثبت موج‌های مغزی توسط دستگاه‌های هوشمند می‌تواند به درک بهتر بیماری‌هایی مانند: افسردگی و زوال عقل کمک کند. محققان می‌توانند ویژگی‌هایی در سیگنال‌های مغزی پیدا کنند، که شدت این علائم را نشان دهند و از ابزارهای هوش مصنوعی برای شناسایی روابط پیچیده‌تر بهره بگیرند.
علاوه بر این، تحقیقات در زمینه تحریک دقیق مغز به منظور درمان سایر بیماری‌ها مانند: افسردگی، اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) و سردردهای شدید نیز در حال پیشرفت است. هدف نهایی این است که با تحریک به موقع در مکان صحیح مغز، کیفیت زندگی بیماران بهبود یابد.
تحریک مغز به روش تطبیقی، نویدبخش تحول در درمان بیماری پارکینسون و دیگر اختلالات عصبی و روانی است. با پیشرفت فناوری، پزشکان قادر خواهند بود تا درمان‌هایی دقیق‌تر و شخصی‌سازی‌شده برای بیماران خود ارائه دهند و از امکانات هوش مصنوعی برای بهبود نتایج استفاده کنند. این حوزه در حال حاضر وارد دوران جدیدی شده است و می‌توان انتظار داشت که با سرعت بیشتری پیشرفت کند.