جرایم رایانه ای چیست؟ + مجازات انواع جرایم سایبری و رایانه ای

به نقل از ماده ۷۲۹ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی 30/03/1403 ) هرکس به طور غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است، دسترسی یابد به حبس از نود و یک روز تا یکسال یا جزای نقدی با هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

انواع جرایم رایانه ای

1- هک کردن، وقتی بدون داشتن مجوز مالکیت یا صلاحیت لازم با غلبه بر سیستمهای امنیتی یک سیستم کامپیوتری به آن نفوذ کنیم تا دسترسی غیر قانونی به اطلاعات ذخیره شده در آن سیستم کامپیوتری داشته باشیم، در واقع آن را هک کرده ایم.

یکی از خطرناکترین روش ها، هک کردن IP آدرس است تا بدین وسیله خلافکار خود را به جای کس دیگر جا بزند و افکار شوم یا جنایات مورد نظر خود را اجرا کند.

2- فیشینگ، عبارت است از تلاش برای بدست آوردن اطلاعاتی مانند رمز عبور، شناسه و جزئیات کارت بانکی با جا زدن خود به عنوان یک منبع قابل اعتماد.

فیشینگ از طریق سرویس های ایمیل و پیامک یا با وعده های دروغ انجام میگیرد یا با ایجاد برخی جذابیت ها، کاربران اینترنتی را ترغیب می کنند، اطلاعات خود را در سایتهایی که توسط کلاهبرداران ساخته شده است، وارد کنند. این کلاهبردارهای اینترنتی معمولا وب سایتهایی طراحی می کنند که در کاربر احساس اعتماد و وارد شدن در یک سایت امن را میدهد و معمولاً هم موفق می شوند. یعنی کاربر در دام آنها افتاده و اطلاعات خود را وارد می کند.

کنند

3- دسته ویروس های کامپیوتری شامل ویروس ها، کرم ها، نرم افزارهای جاسوسی و… در حقیقت نرم افزارهایی هستند که خود را تکثیر و منتشر می کنند. کامپیوترهای یک شبکه را بدون اطلاع کاربران آن آلوده و به آنها صدمه میزند. ویروسها از طریق فایلهای سیستم یک شبکه کامپیوتری اینترنت یا هر وسیله نقل انتقال اطلاعات مانند : حافظه، فلش، CD و…… وارد کامپیوترهای دیگر می شوند.

نوشتن ویروس کامپیوتری در همه جای دنیا یک جرم است و نویسنده ویروس در برابر تمام خسارتهای وارده به همه کامپیوترهای آلوده شده مسئول است.

4- Cyber stalking ، یکی از جرم های رایانه ای خطرناک است که در سراسر دنیا مجازات سنگینی برایش در نظر گرفته شده است. سایبر استالکینگ عبارت است از استفاده از فناوری ارتباطات به خصوص اینترنت برای آزار و اذیت افراد تهمت زدن ارسال نرم افزارهای مخرب و تخریب اطلاعات و تجهیزات کامپیوتری نیز در این گروه قرار می گیرند.

کلاهبرداران سایبری اغلب کاربران را از طریق چت روم ها، تالارهای تبادل نظر اینترنتی شکار می کنند. سپس با کسب و با استفاده از اطلاعات آنها مثل شماره تلفن و آدرس، محل کار و … قربانیان خود را با ایمیل های تهدید آمیز، مزاحمت تلفنی و مانند اینها مورد اذیت و آزار قرار می دهند.

5- هتک حیثیت و نشر اکاذیب، هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت وی شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

مجازات جرایم سایبری چیست؟

به گفته وکیل جرایم رایانه ای مجموعه وکیل گستر :

قانون جرایم رایانه ای که البته از ماده ۷۲۸ به بعد قانون مجازات اسلامی و در ۵۶ ماده و ۲۵ تبصره در ۳/۵/۸۸ تصویب شده، تلاش داشته با بازدارندگی مانع از ازدیاد این نوع جرایم شود.

همچنی ماده ۱.ق. تشدید علاوه بر این مسئله مقدر می دارد در صورتی که نفس عمل انجام شده نیز جرم باشد شروع کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم می شود که در تبصره ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک از این مسئله حکمی را بیان ننموده است و با توجه به اینکه در مقام بیان بوده در این باب حکمی را بیان نکرده.

پس حتی اگر بر فرض اینکه مقدار عمل انجام شده جرم باشد نمیتوان آن را به استناد تبصره ماده ۶۷ مجازات نمود.

البته اگر عنوان جداگانه ای داشته باشد شاید بتوان به استناد مواد دیگر این قانون به جرم صورت گرفته رسیدگی نمود فی المثل گاه یک کلاهبردار برای اینکه بتواند کسی را بفریبد و در نهایت مالی را ببرد از طریق جعل نمودن وسایل متقلبانه جرم را فراهم می کند.

حال اگر کسی که قصد ارتکاب جرم کلاهبرداری اینترنتی دارد مرتکب جعل شود و قبل از اینکه شروع به جرم یا انجام جرم بنماید دستگیر شود و جرم او را میتوان به استناد ماده ۶۸.ق.ت الکترونیک پیگیری نمود.

ماده ۶۸ قانون مذکور مقرر می دارد ((هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی از طریق ورود تغییر محو و توقف داده پیام و مداخله در پردازش داده پیام و سیستمهای رایانه ای و یا استفاده از وسایل کاربردی و سیستم های رمز نگاری تولید امضاء مثل کلید اختصاصی بدون مجوز امضاء کننده و یا تولید امضای فاقد سابقه ثبت در فهرست دفاتر اسناد الکترونیکی و یا عدم انطباق آن وسایل با نام دارنده در فهرست مزبور و اخذ گواهی مجعول و نظایر آن اقدام به جعل داده پیامهای دارای ارزش مالی و اثباتی نماید تا با ارائه آن به مراجع ،اداری قضایی مالی و غیره به عنوان داده پیام معتبر استفاده نماید، جامل محسوب و به مجازات حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی به میزان پنجاه میلیون ریال محکوم می شود.

جمع بندی

حال شما براساس توضیحات بالا در صورتی که مورد کلاهبرداری اینترنتی قرار گرفته اید و قصد شکایت دارید، باید این نکته را بدانید که مرجع رسیدگی به این جرایم، دادسرای جرایم رایانه ای است که شما با تنظیم شکواییه مناسب و ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی می توانید کار خود را جهت احقاق حق شروع کنید.

توجه داشته باشید، بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل مختصص شهر خود یک مشاوره حقوقی داشته باشید تا راهکار و مسیر که پیش رو دارید، دستتان بیاید.