حساسیت بیش از حد می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد
یک تحقیق جدید نشان میدهد که حساسیت بیش از حد احتمال ابتلا به افسردگی، اضطراب و اختلالات روانی دیگر را افزایش میدهد.
به گزارش بازتاب امروز، بررسی بیش از ۱۲ هزار نفر نشان داده است که ۳۱ درصد افراد ویژگی شخصیتی خاصی دارند که آنها را بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار میدهد، اما این ویژگی اغلب در درمانها نادیده گرفته میشود، اما شناخت این ویژگی میتواند به بهبود درمانهای روانشناختی کمک کند.
پژوهشگران دانشگاه کوئین مری لندن، ۳۳ تحقیق مختلف را بررسی کردند و متوجه شدند که حساس بودن با مشکلات روانی ارتباط دارد. این ارتباط نه خیلی شدید است و نه ضعیف، اما همیشه دیده میشود. همچنین مشخص شد که این رابطه در مورد افسردگی و اضطراب تقریباً به یک اندازه قوی است.
علاوه بر افسردگی و اضطراب، ارتباطهایی با اختلال وسواس اجباری (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و فوبیای اجتماعی نیز مشاهده شد.
نشانههای افرادی با حساسیت بیش از حد
حساسیت به معنای پردازش عمیقتر اطلاعات حسی و واکنش شدیدتر به محیط اطراف است. افراد بسیار حساس اغلب نشانههای زیر را دارند:
- تغییرات ظریف محیطی را سریعتر تشخیص میدهند.
- در محیطهای شلوغ دچار فشار روانی میشوند.
- واکنشهای عاطفی شدیدتری (چه مثبت و چه منفی) به مسائل نشان میدهند.
پژوهشهای گذشته نشان دادهاند که:
- حدود ۲۹ درصد افراد حساسیت پایین دارند.
- ۴۰ درصد حساسیت متوسط دارند.
- ۳۱ درصد حساسیت بالا دارند.
این ویژگی اغلب با پرسشنامههایی سنجیده میشود؛ به عنوان مثال از افراد پرسیده میشود که «آیا احساسات دیگران بیشتر از حد معمول روی شما تأثیر میگذارد؟» یا «آیا در محیطهای شلوغ خیلی زود ناراحت یا خسته میشوید؟»
ریشههای علمی حساسیت بیش از حد
مفهوم «حساسیت ذاتی» نخستین بار توسط کارل یونگ، روانپزشک سوئیسی در سال ۱۹۱۳ مطرح شد، اما تحقیقات جدی در این زمینه از دهه ۱۹۹۰ آغاز شد. تصویربرداریهای مغزی نشان داد افراد حساس در قسمتهایی از مغز که مربوط به همدلی، ارتباط با دیگران و فکر کردن عمیق است، فعالیت بیشتری دارند.
چگونگی ارتباط بین حساسیت بالا و اختلالات روانی
تحقیق جدید دانشمندان نشان داد که حساسیت با افسردگی و اضطراب ارتباط متوسطی دارد.
اگرچه نتایج مطالعات مختلف شدت متفاوتی داشتند، اما الگوی کلی نشان داد که هرچه حساسیت بالاتر باشد، احتمال بروز علائم روانی بیشتر است.
همچنین تحقیقات بیشتر نشان داد:
- افرادی که زود تحتتأثیر صداها، نور یا احساسات شدید قرار میگیرند و تحمل کمی در برابر محرکهای محیطی دارند، بیشتر دچار مشکلات روانی میشوند.
- در مقابل، افرادی که از هنر یا موسیقی بهطور عمیق لذت میبرند، کمتر به اختلالات روانی دچار میشوند.
چگونه پزشکان و درمانگران میتوانند کمک کنند؟
در حال حاضر، بیشتر رواندرمانگران و پزشکان بهطور روتین، میزان حساسیت افراد را ارزیابی نمیکنند. این در حالی است که نزدیک به یکسوم افراد جامعه، حساسیت بالا دارند و این ویژگی میتواند در درمان آنها نقش مهمی داشته باشد.
برخی مطالعات نشان دادهاند که افراد بسیار حساس ممکن است واکنش متفاوتی به درمانهای روانشناختی داشته باشند. به عنوان مثال، آنها از درمانهای مبتنی بر ذهنآگاهی (Mindfulness) بیشترین سود را میبرند، چرا که این روشها به مدیریت تحریکپذیری و واکنشهای عاطفی کمک میکنند.
محدودیتهای پژوهشها
پژوهشگران این مطالعه به محدودیتهایی نیز اشاره کردند، که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیشتر مطالعات روی دانشجویان انجام شده و ممکن است نماینده کل جمعیت نباشد.
- اکثر شرکتکنندگان زنان جوان و تحصیلکرده بودند، بنابراین نتایج لزوماً برای مردان یا سالمندان صدق نمیکند.
- تقریباً همه پژوهشها مقطعی بودند و مشخص نمیکنند که آیا حساسیت باعث مشکلات روانی میشود یا بالعکس است.
هرچند، این یافتهها نشان میدهد که حساسیت بیش از حد باید در پژوهشهای روانشناختی و حتی درمانهای بالینی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
