کشف نقش شگفتانگیز گلبولهای قرمز در فرایند انقباض لخته خون
یک تحقیق جدید از دانشگاه پنسیلوانیا نشان میدهد که گلبولهای قرمز نقش فعالی در فرایند انقباض لخته خون دارند.
به گزارش بازتاب امروز، تا مدتها تصور میشد که گلبولهای قرمز خون فقط نقش یک ناظر را در تشکیل لخته دارند، اما این کشف جدید میتواند زمینهساز روشهای نوین برای درمان اختلالات انعقادی و پیشگیری از سکته مغزی باشد.
راستم لیتوینوف، پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: «این کشف دیدگاه ما را درباره یکی از مهمترین فرایندهای بدن تغییر میدهد و راهی تازه برای مطالعه و درمان اختلالات انعقادی باز میکند.»
این پژوهش که در مجله Blood Advances منتشر شد، باور دیرینه مبنی بر اینکه فقط پلاکتها مسئول انقباض لخته هستند را به چالش کشید. پژوهشگران نشان دادند که گلبولهای قرمز نیز نقشی مستقیم در تقویت و پایدارسازی لختهها دارند.
چگونگی کشف نقش گلبولهای قرمز در انقباض لخته خون
دانشمندان انتظار داشتند که لختههای خونی بدون حضور پلاکتها کوچک نشوند، اما نتایج آزمایشها خلاف این تصور را نشان داد. بررسیها نشان داد که حتی در نبود پلاکتها، لختهها بیش از ۲۰ درصد منقبض شدند. زمانی که دانشمندان پلاکتها را غیرفعال کردند و آزمایش را دوباره انجام دادند، باز هم همان نتیجه بهدست آمد. این یافته نشان میدهد که گلبولهای قرمز خون نقش مهمتری نسبت به تصورات قبلی دارند.
مکانیزم انقباض
پراشانت پوروهیت، یکی از پژوهشگران این مطالعه توضیح داد که انقباض لختهها نتیجه پدیدهای به نام کاهش اسمزی (Osmotic Depletion) است.
در این فرایند، پروتئینهای موجود در مایع اطراف باعث ایجاد اختلاف فشار میشوند که گلبولهای قرمز را به هم نزدیک میکند. این فشار باعث فشرده شدن سلولها میشود و آنها نیروهای مکانیکی را به شبکه فیبرین منتقل میکنند. در نتیجه، لخته خون حتی بدون حضور پلاکتها، محکمتر و فشردهتر شکل میگیرد.
آزمایشهای تکمیلی نشان داد که فرضیههای دیگری مانند اتصال سطحی سلولها (Bridging) نیز مطرح هستند، اما تأثیر آنها بسیار کمتر از پدیده کاهش فشار اسمزی است. پژوهشگران با انجام آزمایشهای کنترلشده روی لختههای اصلاحشده، توانستند درستی این سازوکار فیزیکی را تأیید کنند.
پیامدهای پزشکی
شناخت بهتر نقش گلبولهای قرمز در انقباض لخته خون میتواند به درمان بیماریهایی مانند ترومبوسیتوپنی (کمبود پلاکتها) کمک کند، که باعث خونریزیهای کنترلنشده میشود. همچنین این یافتهها میتواند درک بهتری از نحوه تجزیه لختهها و ایجاد آمبولی (که باعث سکته مغزی میشود) فراهم آورد.
