این فرایند نقش مهمی در آسیب های اندامی ناشی از سکته قلبی و مغزی دارد
پژوهشگران به تازگی فرایند بیولوژیکی ناشناخته‌ای را کشف کردند که علت مرگ بافتی در شرایط کم‌اکسیژن مانند سکته قلبی و مغزی است.
به گزارش بازتاب امروز، در شرایطی مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا بیماری‌های حاد تنفسی مانند کووید-۱۹ حاد، بافت‌ها و اندام‌ها در اثر کاهش اکسیژن دچار مرگ سلولی، التهاب و آسیب گسترده می‌شوند. تاکنون تصور می‌شد که لخته‌های خونی و تجمع فیبرین عامل اصلی این آسیب‌ها هستند، اما پژوهشی جدید نشان داده که داستان به‌کلی متفاوت است.
در واقع ترکیدن گلبول‌های قرمز و چسبندگی محتوای آنها به دیواره رگ‌های خونی، عامل اصلی انسداد در مویرگ‌ها و آسیب به اندام‌ها است.
یافته‌های اصلی مطالعه درباره آسیب‌های سکته قلبی و مغزی
پروفسور شان جکسون توضیح داد که دانشمندان فرایند جدیدی برای لخته شدن خون کشف کرده‌اند، که با روش‌های سنتی مرتبط با پلاکت‌ها یا فیبرین تفاوت دارد. در این فرایند، سلول‌های دیواره رگ‌ها می‌میرند و باعث ترکیدن گلبول‌های قرمز می‌شوند. مواد چسبناک این گلبول‌ها مانند یک چسب طبیعی عمل و رگ‌های خونی را مسدود می‌کند.
در فرایند سنتی انعقاد، پس از آسیب به رگ، پلاکت‌ها به محل آسیب می‌چسبد و با فعال شدن فیبرین، لخته‌ای پایدار تشکیل می‌دهند. اما در این مطالعه، مشخص شده است که در شرایطی مثل کووید-۱۹ شدید، انفارکتوس قلبی، سکته مغزی و ایسکمی روده‌ای، حتی بدون لخته، انسداد شدید رخ می‌دهد.
از کووید تا سکته قلبی و مغزی
پژوهشگران در بررسی بیش از ۱۰۰۰ نمونه رگ خونی از بیماران فوت‌شده بر اثر کووید-۱۹ دریافتند که سلول‌های اندوتلیال (دیواره داخلی رگ‌ها) در بسیاری از اندام‌ها از جمله ریه، قلب، کلیه و کبد دچار مرگ شده‌اند.
در محل مرگ این سلول‌ها، مواد پروتئینی و چسبنده‌ای دیده شد که در بررسی‌های دقیق‌تر، منشأ آنها گلبول‌های قرمز ترکیده (همولیزشده) بودند. محتوای چسبناک این سلول‌ها به دیواره رگ‌ها می‌چسبد و مانع از جریان خون در مویرگ‌ها می‌شد.
مکانیسمی جدید برای انسداد مویرگی
پژوهشگران با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی، نشان دادند که این پدیده در سایر شرایط کاهش اکسیژن‌رسانی نیز رخ می‌دهد، که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- ایسکمی روده
این یافته‌ها نه‌تنها علت نارسایی چند عضوی در کووید-۱۹ شدید را توضیح می‌دهند، بلکه دیدگاه تازه‌ای در مورد بیماری‌های عروقی ارائه می‌کند.
پیامدهای بالینی
تا پیش از این تصور می‌شد که درمان با داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین یا هپارین می‌تواند از آسیب‌های عروقی در شرایطی مثل کووید جلوگیری کند، اما این پژوهش نشان داد که چون لخته خونی در اینجا نقش ندارد، داروهای ضد لخته هم کارایی چندانی ندارند.
جکسون توضیح داد که به‌جای تمرکز روی پلاکت‌ها یا فیبرین، شاید بهتر باشد که از مرگ سلول‌های دیواره رگ‌ها یا ترکیدن گلبول‌های قرمز جلوگیری کنیم. اگر بتوانیم این فرایند را در مراحل اولیه متوقف کنیم، می‌توانیم جریان خون را حفظ نماییم، از آسیب به اندام‌ها جلوگیری کنیم و جان انسان‌ها را نجات دهیم.