دانشمندان آمریکایی داروی غیراعتیادآور برای دردهای مزمن می سازند
پژوهشگران آمریکایی در حال ساخت دارویی جدید برای کاهش دردهای مزمن هستند که اعتیادآور نباشد.
به گزارش بازتاب امروز، این داروها بدون استفاده از مواد افیونی طراحی شده‌اند و از حمایت مالی ۱.۹۴ میلیون دلاری مؤسسه NIH برخوردار هستند.
درد مزمن یکی از مشکلات شایع و ناتوان‌کننده در سراسر جهان است که اغلب باعث می‌شود بیماران به طور مداوم دوزهای بالاتر داروهای افیونی (مانند مورفین) دریافت کنند. این وابستگی گسترده، به بحرانی ملی در ایالات متحده تبدیل شده است و طبق آمار انجمن پزشکی آمریکا، تنها بین دسامبر ۲۰۲۰ تا دسامبر ۲۰۲۱، بیش از ۱۰۷ هزار نفر در اثر مصرف بیش‌ازحد این داروها جان خود را از دست داده‌اند.
در چنین شرایطی، نیاز به درمان‌های موثر، ایمن و غیراعتیادآور بیش از پیش احساس می‌شود.
پژوهشگران به دنبال درمانی نوین برای دردهای عصبی
در همین راستا، مؤسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) وابسته به مؤسسات ملی سلامت آمریکا (NIH)، یک کمک‌هزینه تحقیقاتی پنج‌ساله به ارزش ۱.۹۴ میلیون دلار به دکتر محمود سلامه احمد، عضو هیئت‌علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تگزاس (TTUHSC) اعطا کرده است.
این پروژه با عنوان «شناسایی بازدارنده‌های جدید تیروزین‌کیناز EphB1/2 برای درمان دردهای عصبی محیطی» و با همکاری دکتر جنی ویلکرسون، دکتر هبا اویدا و هریسون بنسون در حال اجرا است.
یافته‌های اولیه برای داروی دردهای مزمن
در تحقیقات پیشین، تیم دکتر احمد نشان داده است که ترکیب سه آنتی‌بیوتیک از خانواده تتراسایکلین (مینو‌سایکلین، کلرتتراسایکلین و دماکلوسایکلین) می‌تواند نشانه‌های درد عصبی از جمله افزایش حساسیت حرارتی و درد ناشی از لمس یا فشار (آلودینیا) را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.
با وجود این، دکتر احمد تأکید می‌کند که اگرچه نتایج امیدوارکننده بودند، اما این ترکیب‌ها در دوزهای بالا مؤثر بودند، که می‌تواند باعث عوارض جانبی و مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود.
طراحی مولکول‌های جدید با اثربخشی بیشتر و خطر کمتر
به دلیل مشکلات روش قبلی، دکتر احمد تصمیم گرفت که بدون استفاده از آنتی‌بیوتیک، فرمول دارو را به گونه‌ای تغییر دهد که تأثیر و دقت بیشتری داشته باشد. او با بررسی ساختار آنزیم هدف و نحوه تأثیر دارو بر آن، ترکیبات جدیدی طراحی کرده است.
در ادامه، دکتر ویلکرسون با بیش از ۱۷ سال سابقه در تحقیقات درد عصبی، به تیم پیوست تا اثربخشی این ترکیبات جدید را در نمونه‌های حیوانی بررسی کند و اطمینان حاصل شود که این داروها عوارض جانبی رفتاری نداشته باشند.
این پروژه امیدبخش است، چرا که بسیاری از داروهای فعلی مانند اپیوئیدها یا گاباپنتینوئیدها، مؤثر نیستند یا عوارض دارند. این تحقیق می‌تواند مسیر درمانی بهتری ارائه دهد.
۵۰ ترکیب جدید برای ساخت داروی دردهای مزمن
تیم تحقیقاتی تاکنون بیش از ۵۰ ترکیب جدید دارویی برای دردهای مزمن تولید کرده است که از نظر تأثیرگذاری، بهتر از آنتی‌بیوتیک‌های قبلی عمل می‌کنند. دو نمونه از این داروها در حال حاضر در مرحله آزمایش‌های اولیه هستند و توانسته‌اند علائم اصلی درد عصبی محیطی را کاهش دهند.
دکتر احمد بیان کرد: «هدف ما این است که نشان دهیم مهار آنزیم EphB1/2 می‌تواند به‌تنهایی باعث کاهش یا توقف درد عصبی محیطی شود. اگر این فرضیه تأیید شود، با ابزار درمانی جدید و ایمن‌تری روبه‌رو خواهیم بود.»
اهمیت هدف‌گیری آنزیم EphB1/2 در دردهای مزمن
این آنزیم‌ها (از نوع تیروزین‌کیناز)، نقش مهمی در فعال‌سازی سلول‌های عصبی و پیشرفت آسیب عصبی دارند. با مهار انتخابی آنها، نه‌تنها می‌توان درد را تسکین داد، بلکه از گسترش آسیب در سیستم عصبی محیطی و مرکزی جلوگیری می‌شود.
این مولکول‌های کوچک می‌توانند ابزارهای نوینی برای درک بهتر مکانیسم‌های درد باشند و شاید راه را برای درمان‌های مؤثرتر و کم‌خطرتر باز کنند.
گامی به سوی داروی غیراعتیادآور و مؤثر برای دردهای مزمن
با ادامه این تحقیقات، امید می‌رود که بیماران مبتلا به دردهای مزمن بتوانند بدون نیاز به داروهای اعتیادآور، از درمان‌های جدید، مؤثر و ایمن استفاده کنند. پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تگزاس در حال توسعه داروهای جدیدی هستند که اعتیادآور نیستند و به صورت هدفمند برای کاهش درد طراحی شده‌اند. این پیشرفت می‌تواند روش‌های درمان درد را متحول کند.