ناباروری تا سرطان؛ ارثیه شوم دخانیات برای زنان | بازتاب امروز

شیوع مصرف دخانیات در میان دختران و زنان در سال‌های اخیر رشد نگران‌کننده‌ای داشته که علاوه‌بر سلامت جسمانی نیز پیامدهای روانی و اجتماعی عمیقی همچون فروپاشی بنیان خانواده تا افزایش هزینه‌های درمانی را به دنبال داشته است.

به گزارش سایت صبح قزوین، «در جهان امروز که سلامت به مثابه گوهری بی‌بدیل در کانون توجه جوامع قرار گرفته، موج نگران‌کننده‌ از افزایش مصرف سیگار و دخانیات در میان زنان و دختران، زنگ خطر جدی برای سلامت فردی و اجتماعی را به صدا درآورده است.

بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده، میزان شیوع مصرف دخانیات در میان زنان طی سال‌های اخیر با رشد بی‌سابقه‌ای همراه بوده است. این پدیده نه تنها سلامت جسمانی زنان و دختران را با تهدیداتی همچون سرطان، بیماری‌های تنفسی و ناباروری مواجه می‌سازد، بلکه پیامدهای روانی و اجتماعی عمیقی همچون فروپاشی بنیان خانواده تا افزایش هزینه‌های درمانی و کاهش بهره‌وری نیروی کار را به دنبال دارد.

مریم کنعانی‌نژاد در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، با اشاره به وضعیت مصرف دخانیات در استان قزوین اظهار کرد: طبق آخرین گزارش «استپس» مربوط به مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر که در تابستان سال ۱۴۰۰ توسط وزارت بهداشت صورت گرفته است، وضعیت شیوع مصرف دخانیات در جمعیت بالای ۱۸ سال استان قزوین ۱۸.۴۸ درصد است.

قزوین، رکورددار مصرف سیگار در کشور

او افزود: از این آمار ارائه شده ۱۵.۸ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال استان قزوین سیگار استعمال می‌کنند که متاسفانه بالاترین رقم استعمال سیگار و رتبه یک کشور است و ۴.۰۴ درصد نیز مصرف‌کننده قلیان هستند.

کارشناس سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح کرد: بنابر نتایج این مطالعه ۱.۵۳ درصد زنان قزوینی مصرف‌کننده محصولات دخانی هستند که ۰.۳ درصد آن‌ها سیگار و ۱.۲۴ درصد آن‌ها قلیان استعمال می‌‌کنند.

او خاطرنشان کرد: یکی از سیاست‌ها و برنامه‌های کنترل دخانیات در استان قزوین، استقرار برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی در مورد آثار استعمال دخانیات بر سلامتی است.

کنعانی‌نژاد ادامه داد: سال گذشته توسط دانشگاه علوم پزشکی قزوین ۱۵ هزار و ۲۸۷ متصدی اماکن عمومی، مراکز تهیه و توزیع موادغذایی و کارگران شاغل در واحدهای صنفی استان در راستای قانون کنترل جامع دخانیات و سامانه شکایات بهداشتی ۱۹۰ در خصوص مطرح کردن شکایات با موضوعات دخانیات، مورد باز‌آموزی قرار گرفتند.

آشنایی ۱۸۲ هزار دانش‌آموز قزوینی با مضرات استعمال دخانیات

او عنوان کرد: همچنین ۱۸۲ هزار و ۳۲۷ دانش‌آموز بالای ۱۳ سال در مدارس استان قزوین توسط کادر سلامت استان با موضوع مضرات استعمال دخانیات آشنا شدند.

این مسئول در پایان یادآور شد: سال گذشته ۲۳ کمپین و پویش با هدف مبارزه با استعمال دخانیات، حفاظت از محیط زیست در برابر ته سیگار، محافظت از دودِ دست دوم دخانیات برگزار شد و ۳۲ مسابقه و فعالیت فرهنگی با محوریت آموزش و اطلاع‌رسانی از قوانین کنترل دخانیات، منع استعمال و مزایای اماکن بدون دخانیات انجام شد.

مینا بهرامی در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، در مورد تاثیر دخانیات بر سلامت باروری بیان کرد: سيگار اثر منفی زيادی بر سلامت و باروری دارد، به طوری‌که مدت زمان لازم برای باردار شدن يک خانم سيگاری بیشتر از يک خانم غيرسيگاری است.

او در ادامه با تاکید براینکه سیگار کشیدن مردان و زنان اثر مخربی روی قدرت باروری خانم‌ها دارد، گفت: از جمله تاثيرات مخرب مواد شيميایی موجود در تنباكو روی میزان باروری می‌توان به كاهش تعداد اسپرم، كاهش حركت و كيفيت اسپرم، كاهش تعداد و كيفيت تخمک، كاهش خون‌رسانی به رحم و تخمدان‌ها اشاره کرد.

کارشناس سلامت مادران معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح کرد: افزايش خطر بيماری‌های لوله‌های رحمی و بارداری خارج از رحم و همچنین افزايش ميزان سقط خود به خودی از دیگر عوارض مصرف سیگار به شمار می‌آید.

کاهش شانس موفقيت درمان‌های ناباروری با مصرف سیگار

او خاطرنشان کرد: مصرف سيگار و حتی قلیان، شانس موفقيت درمان‌های ناباروری را كاهش می‌دهد و اين اثرات حتی زمانی كه خود خانم سيگار نمی‌كشد اما به شکل مکرر در معرض دود سیگار قرار دارد نیز ايجاد می‌شود.

بهرامی تصریح کرد: بررسی‌ها نشان داده است كه ترک سيگار حداقل دو ماه قبل از درمان ناباروری، احتمال موفقيت آن را افزايش می‌دهد، حتی اگر سيگار قبل از شروع ناباروری قطع شود، ممكن است تاثير طولانی‌‌مدت آن روی تخمدان و اسپرم تا حدی باقی بماند.

او یادآور شد: با توجه به اثرات مخرب سیگار بر سلامتی و باروری و ارتباط اثبات شده سیگار با بسیاری از سرطان‌ها بهتر است در اولین زمان، افراد سیگاری اقدام به ترک مصرف سیگار کرده و برای تسریع در این امر، از مشاوره پزشک و روانشناس بهره بگیرند.

وجود ارتباط بین مصرف دخانیات با سقط خود به خود جنین

این مسئول در ادامه به تاثیر دخانیات بر سلامت مادران در دوران بارداری اشاره کرد و گفت: برخی مطالعات، مطرح‌کننده وجود ارتباط بین مصرف دخانیات با سقط خود به خود جنین می‌باشد.

او ادامه داد: نتایج برخی از مطالعات نشان داده که استعمال سیگار، خطر سقط خود به خود یا از دست دادن بارداری به ویژه زیر ۱۲ هفته را افزایش می‌دهد.

بهرامی عنوان کرد: استعمال سیگار از طریق ارتباط با برخی از بیماری‌ها مانند واریکوسل، بیماری‌های قلبی- عروقی و سندرم‌های متابولیک از قبیل فشارخون بالا، چربی خون بالا و دیابت به‌ویژه در مردان، می‌توانند احتمال سقط خود به خود را افزایش دهند.

او افزود: استعمال دخانیات در دوران بارداری منجر به عوارض بسیار از جمله افزایش احتمال آنمی، سقط، پره اکلامپسی، مرگ جنین، تأخیر رشد جنین، نوزاد کم وزن، زایمان زودرس، پارگی زودرس کیسه آب، دیابت و آلودگی به هپاتیت و ایدز در معتادان تزریقی می‌شود.

این مسئول گفت: نکته مهم این است که مواجهه با دود دستِ دوم و سوم دخانیات هم بر بارداری موثر است.

او در پایان توضیح داد: دود دستِ دوم به دود حاصل از استعمال دخانیات توسط افراد مصرف‌کننده که توسط افراد غیرمصرف‌کننده استنشاق می‌شود، اطلاق می‌شود و دود دستِ سوم هم ذرات سمّی ناشی از مصرف دخانیات است که بر روی قسمت‌های مختلف وسایل و سطوح موجود در منزل، خودرو، پوست، مو و لباس افراد می‌نشیند که افراد غیرمصرف‌کننده در تماس با آن قرار می‌گیرند‌.

لادن محمدی‌زاده در گفتگو با خبرنگار حوزه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، در پاسخ به نقش عوامل روانشناختی در گرایش زنان و دختران به اعتیاد بیان کرد: افسردگی، اضطراب، احساس تنهایی و فشارهای اجتماعی از مهم‌ترین عوامل روان‌شناختی گرایش زنان و دختران به اعتیاد به شمار می‌آیند.

روی آوردن به مصرف مواد، برای رهایی موقت از رنج‌های درونی

او افزود: برخی از زنان و دختران برای رهایی موقت از رنج‌های درونی یا تنش‌های خانوادگی و اجتماعی به مصرف مواد روی می‌آورند. ناتوانی در مدیریت استرس و نبودِ حمایت اجتماعی مؤثر نیز این روند را تشدید می‌کند.

رئیس گروه سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح کرد: تفاوت‌های معناداری در دلایل اعتیاد بین زنان و مردان مشاهده می‌شود. زنان اغلب به دلایل عاطفی، فشارهای خانوادگی، خشونت خانگی یا سوءاستفاده‌های روانی به سمت مصرف مواد گرایش پیدا می‌کنند در حالیکه در مردان، انگیزه‌ها بیش‌تر به سمت فشار گروه همسالان یا ماجراجویی است.

او با بیان اینکه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند هم عامل خطر و هم فرصت پیشگیری باشند، افزود: نمایش تصاویری از زنان در حال مصرف مواد یا سیگار به‌عنوان نماد «استقلال» یا «روشنفکری» ممکن است الگوهای رفتاری نادرست را در ذهن نوجوانان نهادینه کند و در مقابل، تولید محتوای آگاهانه می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سواد رسانه‌ای و کاهش مصرف ایفا کند.

محمدی‌زاده در مورد تاثیر سبک فرزندپروری یا ناکارآمدی‌های خانوادگی در احتمال افزایش خطر اعتیاد در دختران گفت: سبک‌های فرزندپروری مستبدانه، سهل‌انگارانه و بی‌ثباتی در روابط با فرزندان می‌توانند آسیب‌پذیری دختران نسبت به اعتیاد را افزایش دهند.

او در ادامه توضیح داد: نبودِ گفتگوی موثر، نداشتن حمایت عاطفی و تجربه خشونت یا تبعیض در محیط خانواده، زمینه‌ساز گرایش به راه‌حل‌های پرخطر مانند مصرف مواد برای فرار از واقعیت می‌شود.

این مسئول با تاکید براینکه برچسب‌زنی و تابوهای فرهنگی حول اعتیاد زنان، مانع مهمی برای جستجوی کمک از سوی آنان است، عنوان کرد: بسیاری از زنان از ترس قضاوت، طرد اجتماعی یا لکه‌دار شدن آبروی خانوادگی، اعتیاد خود را پنهان کرده و در نتیجه دیرتر اقدام به ترک کرده و یا اصلاً وارد فرآیند درمانی نمی‌شوند.

او در ادامه گفت: جامعه می‌تواند با حذف برچسب‌زنی، تقویت مراکز بازتوانی ویژه زنان، آموزش عمومی درباره اعتیاد به‌ عنوان یک اختلال قابل درمان و ایجاد شبکه‌های حمایتی محلی، محیطی امن و غیرقضاوت‌گر برای زنان درگیر اعتیاد فراهم کند، ضمن اینکه حمایت اقتصادی و اجتماعی نیز در این امر نقش کلیدی دارد.

محمدی‌زاده در ادامه به درمان‌های روانشناختی موثر برای زنان جوان مبتلا به اعتیاد اشاره کرد و افزود: درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT)، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)، درمان تروما-محور و روان‌درمانی فردی یا گروهی از روش‌های مؤثر برای درمان اعتیاد در زنان هستند؛ در عین حال ترکیب این درمان‌ها با خدمات حمایتی مانند مشاوره حقوقی یا مراقبت کودک، اثربخشی را افزایش می‌دهد.

ترس از برملا شدن اعتیاد و انگ‌ اجتماعی، چالش‌های جدی زنان در ترک اعتیاد

او در مورد چالش‌های منحصربه‌فرد زنان برای ترک اعتیاد عنوان کرد: ترس از برملا شدن اعتیاد، از دست دادن حضانت فرزند یا انگ‌ اجتماعی، از چالش‌های جدی زنان در ترک اعتیاد است.

رئیس گروه سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین تاکید کرد: ایجاد مراکز درمانی با رویکرد خانواده‌محور، حمایت قانونی از مادران در حال درمان و آموزش به خانواده بیماران برای درک پیچیدگی‌های درمان اعتیاد از جمله راه‌حل‌های مؤثر محسوب می‌شود.

او به اهمیت اجرای برنامه‌های پیشگیرانه در مدارس یا دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: برنامه‌های مبتنی بر آموزش مهارت‌های زندگی، تاب‌آوری و تقویت عزت نفس می‌توانند مؤثر باشند. مشارکت دانش‌آموزان و دانشجویان در طراحی این برنامه‌ها و ارائه اطلاعات به زبان نسل جوان، اثربخشی آن‌ها را دوچندان می‌کند.

محمدی‌زاده در پایان بیان کرد: در حال حاضر گروه سلامت روان معاونت بهداشت، کلاس‌های آموزشی تقویت بنیان خانواده با هدف پیشگیری از اعتیاد در سطح مدارس منتخب استان برگزار می‌کند که این دوره‌های آموزشی مبتنی بر آخرین شیوه‌های آموزشی دنیا و به صورت بازی، کارگروهی و مشارکت والدین و فرزندان در کلاس می‌باشد.

و کلام آخر اینکه؛ مصرف انواع دخانیات و دود سیگار و قلیان، سلول به سلول بدن زنان را فرسوده می‌کند و نسلی را که مهد پرورش آینده‌سازان جامعه است، در معرض آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر قرار می‌دهد؛ از این رو ضرورت دارد تا مسئولان ذی‌ربط با کالبدشکافی علل این روند نگران‌کننده و بررسی تأثیرات مخرب دخانیات بر سلامت زنان در زمینه ارائه راهکارهای موثر و اتخاذ راهبردهایی که همزمان بر امر پیشگیری، درمان و بازسازی اجتماعی تمرکز دارند، برای مهار این بحران خاموش، تلاش جدی‌تری داشته باشند.»

انتهای پیام