نقش دو ویروس رایج در شروع بیماری آلزایمر
محققان دانشگاه‌های آکسفورد و تافتز در مطالعه‌ای نشان دادند که دو ویروس رایج ممکن است در شروع بیماری آلزایمر نقش داشته باشند.
به گزارش بازتاب امروز، این مطالعه که در سال ۲۰۲۲ انجام شده، نشان داده که ویروس هرپس سیمپلکس با بیماری‌های عصبی مرتبط است. همچنین پژوهشگران به ویروس دیگری توجه کردند که باعث بیماری آبله‌مرغان می‌شود.
برخی از دانشمندان برای بیش از پنجاه سال، این نظریه را داشتند که عفونت‌های میکروبی ممکن است باعث بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر شوند. پژوهش‌هایی در دهه ۱۹۸۰ نشان دادند که ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1) می‌تواند با شروع بیماری آلزایمر مرتبط باشد. اما چگونگی این تأثیر نامشخص بود.
محققان دانشگاه تافتز در سال ۲۰۲۰ با استفاده از یک ساختار مغزی سه‌بعدی پیشرفته، نشان دادند که عفونت هرپس می‌تواند ویژگی‌های بیماری آلزایمر را ایجاد کند. این ساختار از سلول‌های بنیادی عصبی استفاده می‌کرد، که به انواع سلول‌های مغزی تبدیل می‌شدند.
این مطالعه برای اولین بار نشان داد که چگونه یک عفونت ویروسی رایج می‌تواند علائم آلزایمر را ایجاد کند. با وجود این، یک سوال بزرگ باقی ماند: از آنجا که بیش از دو سوم جمعیت جهان حامل ویروس هرپس هستند، چه عواملی باعث فعال شدن این ویروس و شروع بیماری آلزایمر می‌شوند؟
مطالعه‌ای جدید در سال ۲۰۲۲ روی ویروس واریسلا زوستر (VZV) متمرکز شد، که باعث آبله‌مرغان و زونا می‌شود. محققان با استفاده از همان ساختار مغزی سه‌بعدی، بررسی کردند که آیا عفونت VZV می‌تواند ویروس هرپس غیرفعال را فعال کند. نتایج نشان داد که قرار گرفتن سلول‌های مغزی حامل HSV-1 خوابیده در معرض VZV، باعث فعال شدن مجدد ویروس هرپس و تشکیل پلاک‌های سمی مرتبط با آلزایمر می‌شود. جالب اینجا بود که اگر VZV به تنهایی وارد سلول‌های مغزی می‌شد، علائم آلزایمر نشان داده نمی‌شد.
دانا کرنز، یکی از محققان این مطالعه توضیح داد: «دو ویروس شایع و اغلب بی‌ضرر ممکن است با هم ترکیب شوند و مشکلاتی ایجاد کنند. اگر ویروس آبله‌مرغان (VZV) باعث فعال شدن ویروس هرپس غیرفعال (HSV-1) شود، ممکن است مشکلاتی به وجود آید.»
هرچند، این مطالعه تأکید کرد که این مکانیسم تنها یکی از راه‌های ممکن برای شروع بیماری آلزایمر است و عوامل دیگری مانند: ضربه به سر، چاقی یا مصرف الکل نیز ممکن است در فعال شدن ویروس هرپس نقش داشته باشند.
همچنین این مطالعه هشدار داد که همه‌گیری کووید-۱۹ ممکن است در آینده باعث افزایش موارد آلزایمر شود، چرا که عفونت SARS-CoV-2 می‌تواند ویروس‌های هرپس و واریسلا زوستر را دوباره فعال کند. محققان از پزشکان خواستند تا در سال‌های آینده بیماران مسن را از نظر علائم بیماری‌های عصبی تحت نظر داشته باشند.
از زمان این مطالعه، چندین تحقیق دیگر نیز ارتباط بین ویروس‌ها و آلزایمر را تأیید کرده‌اند. چهار مطالعه جداگانه در سال ۲۰۲۴، کاهش نرخ زوال عقل را با واکسیناسیون هرپس مرتبط دانستند. همچنین مطالعه‌ای دیگر نشان داد که واکسیناسیون شینگلز (زونا) با کاهش خطر زوال عقل همراه است.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که واکسیناسیون علیه ویروس‌های هرپس و واریسلا زوستر ممکن است نه تنها از عفونت‌های ویروسی جلوگیری کند، بلکه خطر ابتلا به آلزایمر را نیز کاهش دهد. این تحقیقات گام مهمی در درک علل بیماری آلزایمر و توسعه راه‌های جدید برای پیشگیری و درمان آن هستند.