نیترات در خوراکی‌ها هست یا نیست؟ | بازتاب امروز
چند روز پیش فیلمی در فضای مجازی بازنشر شد. موضوعی که از آن به نام شوی تبلیغاتی یاد شد، اما به سرعت تمام فضای مجازی را پر کرد و تاثیر خود را به راحتی گذاشت.
به گزارش سایت عصر اصفهان، این فیلم شامل سنجش سموم یک هندوانه منسوب به ایران بود که نشان می داد حاوی نیترات بالا (۵برابر استاندارد) است، فیلمی که مثل یک اپیدمی تمامی فضای مجازی را گرفت.
این فیلم کمی بعد از منتشر شدنش به سرعت تکذیب شد و بسیاری از کارشناسان در حوزه غذا و محصولات کشاورزی اعلام کردند که چنین ادعایی به چند دلیل مشخص کذب است و باید به عنوان یک غرض ورزی با کشاورزی ایران و البته تبلیغ محصول هندوانه یک منطقه دیگر در نظر گرفته شود.
اما با وجود تکذیب این موضوع برای بسیاری از مردم این سؤال به وجود آمد که با وجود آفت کش ها و سموم شیمیایی که از سال ها پیش استفاده می شده آیا این محصولات دارای نیترات هر چند کم و اندک هستند یا خیر؟
برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید درباره نیترات بدانیم؛ نیترات یک ترکیب شیمیایی است که معمولا از طریق کودهای شیمیایی و یا آلودگی آب و خاک به محصولات کشاورزی منتقل میشود. براساس تحقیقات، مصرف طولانی مدت نیترات ممکن است به مشکلات سلامتی از جمله افزایش خطر بروز سرطان مجاری ادراری منجر شود.
با توجه به ضرورت چنین مطالعاتی در کشور و همچنین کنترل غلظت نیترات درسبزی ها و صیفیجات، دو کارشناس پژوهش هایی در این زمینه انجام دادند، تا غلظت نیترات را به صورت آزمایشی در گوجه فرنگی و خیار مشاهده کنند.
نیترات هست؛ نیترات نیست!
حمیدرضا رحمانی، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان و زهرا خان محمدی، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، کارشناسانی بودند که برای انجام این پژوهش تعداد ۵۳نمونه مختلف خیار و گوجه فرنگی در اندازه های (ریز و درشت) از گلخانه ها و مزارع کشاورزی شهرستان های اصفهان،درچه، فلاورجان، تیران، دستگرد، دهاقان و اطراف آنها جمع آوری شد. سپس مقدار نیترات نمونه های گیاهی اندازه گیری شد.
نتایج آنها همچنین نشان داد که غلظت نیترات در خیارهای مورد مطالعه فراتر از حد مجاز تعیین شده به وسیله سازمان ملی استاندارد ایران (۹۰میلی گرم برکیلوگرم) بود؛ درحالی که میانگین غلظت نیترات در نمونه های گوجه فرنگی نسبت به حد مجار ارائه شده به وسیله سازمان ملی استانداردایران (به ترتیب۱۵۰میلیگرم در کیلوگرم وزن تر) کمتر بود. میانگین غلظت نیترات در گوجه فرنگی ریز نسبت به میانگین غلظت نیترات در گوجه فرنگی درشت هم بیشتر بود.
طبق نتایج این کارشناسان همچنین بیشترین میانگین غلظت نیترات در خیار و کمترین میانگین غلظت نیترات در گوجه فرنگی مشاهده شد.همچنین میانگین غلظت نیترات در پوست خیار ۷/۱۶برابر بیشتر از میانگین غلظت نیترات در میوه خیار بود.
با توجه به این نتایج به نظرمی رسد که اندازه میوه معیار مناسبی برای مقدار نیترات گیاه نمی تواند باشد و بیشتر جنبه های مدیریتی مزارع در میزان نیترات گیاه نقش به سزایی دارد. به هر حال به نظر می رسد که مصرف خیار و گوجه فرنگی تولید شده ار مناطق مورد مطالعه برای سلامت مصرف کننده ممکن است در برخی موارد دارای محدودیت باشد.
مطالعات این دو نفر به خوبی این مساله را روشن کرد که نیترات در محصولات کشاورزی وجود دارد و باید به شکل جدی به آن پرداخته شود.
میراث شوم کودهای شیمیایی
رضا مروتی، کارشناس دیگری است که که درباره اینکه نیترات از طریق کودهای شیمیایی وارد محصولات کشاورزی می شود یا خیر، پژوهش هایی انجام داده و در این باره عنوان کرده:لزوماً نیترات از طریق کود شیمیایی جذب محصول نمیشود و خاک هم میتواند حاوی نیترات باشد.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود، این است که هر محصول وارداتی قبل از ورود به بازار مصرف هر کشوری در گمرک از دل سختترین آزمایشها رد میشود و تأییدیه چندین سازمان را دریافت میکند. نیترات هم جزو این آزمایشهاست و اگر مشکلی در اینباره وجود داشته باشد به هیچ عنوان اجازه ورود به بازار را پیدا نمیکند.
با این وجود و با اینکه میزان کم نیترات ضرری به مصرف کننده نمی رساند اما با وجود میراث شومی به نام کودهای یارانهای نمی توان این ادعا را کرد که نیترات در محصولات کشاورزی یافت نشود.
در همین رابطه طاهره سادات علایی گیاه پزشک نیز بر این موضوع صحه گذاشته و گفته: باقی مانده نیترات در برخی محصولات کشاورزی و تبعات بیماری سرطان، به خاطر استفاده نادرست از کودهایی است که به صورت یارانهای به دست کشاورزان میرسد.
به گفته این کارشناس، نیترات در مواد غذایی به میزان خیلی ناچیز و در حد استاندارد برای بدن مفید است و باعث رقیق شدن خون می شود، اما در کشور ما متأسفانه به دلیل بی توجهی به برخی مولفههای امنیت غذایی شاهد مصرف بیش از حد آن در برخی محصولا غذایی هستیم.
علایی با اعلام اینکه توزیع کودهای یارانهای مثل اوره و فسفر که خیلی راحت در اختیار کشاورزان قرار می گیرد در کنار مصرف بد و در زمان نادرست بر افزایش میزان استفاده از نیترات منجر شده است، می گوید: افزایش بی رویه مصرف کودهای اوره و فسفر در بخش کشاورزی باعث شده تا شاهد باقی مانده نیترات در سبزیجات و صیفی جات باشیم، این نیترات بعدها تبدیل به نیتریت شده و باعث سرطان دستگاه گوارش، کبد و مثانه و حتی اختلال در عملکرد غدد درونریز انسان را خواهد شد.»
انتهای پیام
