وضعیت «حجاب» در تهران | گزارش اردیبهشت ۱۴۰۴ | بازتاب امروز
سرویس اجتماعی، بازتاب امروز: براساس مشاهدهی خبرنگار بازتاب امروز در میدان ونک، میدان ولیعصر، محدوده‌ی تئاتر شهر تا میدان انقلاب، بنظر می‌رسد که برخوردها با مسئله حجاب مثل پارسال همین موقع، یعنی اردیبهشت ۱۴۰۳ نیست و کسی به خاطر نوع حجابش دستگیر نمی‌شود.
این گزارش هفته‌ی اخیر، در دو بازه‌ی دو ساعته‌ی صبح و عصر در چهار خیابان ذکر شده، تهیه شده است. خبرنگار در این گزارش میدانی با حدود ۳۷ شهروند تهرانی صحبت کرده است.
بی‌آرتی از ولیعصر به سمت میدان ونک حرکت می‌کند. نسبت خانم‌هایی که شالشان افتاده ۱۰ به ۴۰ است. ساعت ۱۱/۳۰ مامور گیت بی‌آرتی در میدان ونک به خبرنگار بازتاب امروز می‌گوید «زمستان ۱۴۰۳ چند خانم و آقا با ون اینجا بودند و فقط زمانی تذکر می‌دادند که حجاب خیلی ضایع بود. مثلا اگر کسی دامن و تی‌شرت داشت به او تذکر می‌دادند.»
«شاید تذکر بدهند اما کسی را نمی‌گیرند»
یک دهه هشتادی که شالش افتاده است با خوشرویی جواب می‌دهد «خیلی وقت است ونک نیامدم. پارسال تابستان کافی بود شالت بیافتد یا شلوار کوتاه پوشیده باشی. هم بد برخورد می‌کردند هم کسانی را می‌بردند. اما الآن تازه رسیدم. ظاهرا که کسی نیست.»
آقایی که مغازه‌ی آبمیوه‌فروشی دارد می‌گوید: «عصرها حدود ساعت ۵ تا ۷ کسانی برای تذکر می‌آیند. قبلا در میدان به کسانی که شال نداشتند گیر می‌دادند اما کسی را نمی‌بردند. حدود ۱۰ روز است کسی را اینجا ندیدم.»
آقای دستفروش در سمت دیگر میدان جدیدا کسی را برای تذکر حجاب ندیده است. به گفته‌ی او سه ماه پیش، هم تذکر می‌دادند هم ممکن بود کسانی را با خودشان ببرند!
خانم چادری وضعیت حجاب را در جمله‌ی «خیلی بده» توصیف می‌کند و می‌گوید «چرا کسی باید لباسی بپوشد که شکمش معلوم باشد؟ خواهر شهید هستم و برادرم برای حفظ حجاب و مملکت شهید شد. اگر کسی حجابش مثل شما باشد، خوب است.»
خبرنگار حین تهیه‌ی این مصاحبه، پیراهن و شلوار جین گشاد و شال پوشیده است و موهایش به مقدار خیلی کمی بیرون است.
چند راننده تاکسی: شکم‌ها گرسنه‌اند، حجاب مهم نیست
پنج نفر از رانندگان تاکسی می‌گویند یکشنبه شب خانم‌ها و آقایانی برای تذکر حجاب ایستاده بودند اما «گیرِ» خاصی به کسی نمی‌دادند.
حرفشان را اینطور ادامه می‌دهند: «آن نیروها هر روز می‌آیند. بعضی از خانم‌هایی که روسری ندارند، از کنار آنها رد می‌شوند، اما خانم‌هایی هم هستند که در چنین مواقعی از لابه‌لای تاکسی‌ها می‌روند.
گویا دیگر قرار نیست کسی را ببرند؛ شرایط تغییر کرده است.»
راننده‌ها تابه‌حال به هیچ خانمی که روسری نداشته است، تذکر ندادهاند و به قول خودشان «کاری به کار کسی ندارند.» یکی‌شان در تائید حرف همکارش می‌گوید: «شکم‌ها گرسنه‌اند خانم. برای ما چیزهای دیگر مهم هستند. بیشترِ بحثمان هم درباره‌ی گرانی‌هاست.»
حدود ۴۵ روز پیش برای یکی از راننده‌ها پیامک حجاب ارسال شده و به گفته‌ی او «در حد تذکر» بوده است.
سه خانم: بالای ۷۰ سال حجاب لازم نیست
سه خانم هفتاد ساله شالشان افتاده است. آنها می‌گویند «ما هفتاد سالمان است و از این سن به بعد آزاد است و کسی هم به ما حرفی نمی‌زند. اگر کسی مودبانه بگوید سرمان می‌کنیم اما کمی که جلوتر برویم روسری را برمی‌داریم.
مثلا مسئول مترو تاکید کرده بود باید در مترو روسری داشته باشیم، ما در مترو سرمان کردیم اما بعد از آن نه. یک وقت‌هایی باید کوتاه بیاییم… چاره‌ای نیست. مملکت شده دزدی و… همه‌چی با هم هست!»
دو مامور با لباس در حوالی میدان ونک می‌گویند موظف هستند تذکر بدهند و البته در صورت پوشش‌های بسیار خاص، برخورد می‌شود. به گفته‌ی او خانم‌هایی که برای تذکر می‌ایستند، جزو نیروی رسمی هستند، نه خودمختار یا خودسر.
خانم ۵۰ ساله‌ی محجبه‌ای شرایط حجاب در ونک را در مقایسه با کرج «بهتر» توصیف می‌کند. او که منتظر اسنپ است، می‌گوید «کرج خیلی افتضاحه. با تی‌شرت می‌آن بیرون. ستارخان هم خیلی بده. ولی اینجا شاید چون اصیل‌ترن، وضعیت بهتره.»
ماجرای پیامک حجاب در اصفهان
به گزارش بازتاب امروز، به نقل از روزنامه هم‌میهن، «طبق تصمیم شورای عالی امنیت ملی که بالاترین نهاد امنیتی کشور محسوب می‌شود، ابلاغ و اجرای «قانون حجاب و عفاف» متوقف شده است. با این حال به نظر می‌رسد برخی از استان‌ها مانند اصفهان به صورت خودمختار اقدام به ارسال پیامک حجاب به برخی از زنان با پوشش اختیاری کردند.»
محسن مظاهری، رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان اصفهان، ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ به خبرنگار روزنامه هم‌میهن گفته است «ما باید منتظر باشیم که شورا بگوید که این کار را انجام دهیم؟ نه این تذکر است و می‌توانید در موضوعی که قانون در مورد آن وجود داشته باشد، به دیگران تذکر دهید و بخواهید که قانون را رعایت کنند.»
یکی از این افراد در گفت‌وگو با هم‌میهن گفته است: «ماشینم را در پارکینگ پارک کردم و در چهارباغ با خانواده قدم می‌زدم که ناگهان پیامک حجاب دریافت کردم.
زمانی که در ماشین بودم شال سرم بود حتی در چهارباغ هم شال داشتم اما متوجه نشدم که چه زمانی از سرم افتاده بود. به سرعت برایم پیامکی به نام خودم از سوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان اصفهان برایم ارسال شد.»
همچنین یکی از مخاطب‌های بازتاب امروز از استان البرز، اسکرین شاتی از پیامک حجاب را ارسال کرده است.
همچنین در روزهای اخیر زنانی از شهرهای مختلف از جمله تهران هم از ارسال پیامک حجاب از سوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر خبر داده‌اند. این درحالی است که برخی حقوقدان‌ها، از چگونگی در اختیار داشتن اطلاعات شهروند سوالات و انتقاداتی را طرح کرده‌اند.
وضعیت حجاب «عادی» شده است | یک آقا: مردها خیلی کم به خانم‌ها نگاه می‌کنند
دو خانم دهه شصتی شالشان افتاده است. یکی‌شان آستین کوتاه پوشیده و سه روزی می‌شود که از لبنان آمده است. شوهرش لبنانی و مسیحی است و وقتی از او درباره‌ی شرایط حجاب پرسیده، این جواب را شنیده است که «همین‌طوری بری خوبه».
به گفته‌ی او «حزب‌اللهی‌ها وا دادند و کم‌کم دارند این شرایط را می‌پذیرند و برایشان عادی شده است.» او بعد از خداحافظی با خبرنگار، شالش را سر می‌کند!
آقایی ۴۰ ساله، شرایط حجاب را «خوب» می‌داند و می‌گوید «همه‌طور آدمی هست. ما مردها خیلی کم نگاه می‌کنیم. همه‌چیز بستگی به خود آدم دارد. مردی که مشکل داشته باشد، برایش فرق نمی‌کند کسی حجاب دارد یا نه. او بالاخره نگاه می‌کند!»
به باور خانمی محجبه، هر چقدر گشت ارشاد نباشد و به خانم‌ها کمتر «گیر» بدهند بهتر است. حرفش این است «شرایط را همین‌طوری ول کنند بهتر است. این را به عنوان یک خانم محجبه می‌گویم. هرچه بیشتر کار داشته باشند، مردم هم بیشتر لج می‌کنند.»
خبرنگار در میدان ونک، کسانی را مشاهده نکرد که بخواهند به خاطر حجاب به خانم‌ها تذکر بدهند. خبری از ون مستقر برای تذکر حجاب هم نیست.
خانمی که شالش افتاده و مشغول خرید از دستفروش است، می‌گوید به او «گیر» ندادهاند. البته برای خواهرش پیامک آمده است که ماشینش باید به پارکینگ برود. او بعد از خداحافظی با خبرنگار، موقع رد شدن از خیابان، شالش را می‌پوشد!
دو خانم چادری: وضعیت افتضاح است | هرکسی عقیده‌ی خودش را دارد
خانمی چادری با اصرار خبرنگار جواب می‌دهد «هرکسی عقیده‌ی خودش را دارد. زیاد کاری به کار کسی ندارم.»
خانمی محجبه که ۴۵ ساله است می‌گوید «هرکسی این وضعیت را ببیند متوجه می‌شود که افتضاح است. حجاب باید طوری باشد که حدود الهی شکسته نشود. در حد گردی صورت با لباسی که جذب نباشد، خوب است. در سوره نور هم حجاب آمده است. با گیر دادن موافق نیستم اما آموزش باید از همان کودکی باشد.»
خبرنگار از او می‌پرسد: چند دقیقه پیش خانم‌های ۷۰ ساله‌ای بودند که می‌گفتند پوشش سر برای آنها واجب نیست، نظر شما چیست؟
خانم: «بله، این هم در قرآن آمده که مشکلی نیست. اما درکل حجاب یعنی یک پرده با تمام بدی‌ها فاصله داشته باشید. نگاه مردان هم باید سالم و عفیف باشد.»
انتقاد خانم محجبه از لباس‌های بدن‌نمای برخی از خانم‌ها
میدان ولیعصر: ساعت ۱۲/۴۰ دقیقه
اتوبوس بی‌آرتی از ونک تا میدان ولیعصر، حدود ۵۰ مسافر خانم دارد که کمتر از ۱۰ نفرشان شال سرشان نیست و آن را روی دوششان انداخته‌اند.
فروشنده‌ای در دکه‌ی روزنامه‌فروشی در میدان ولیعصر، می‌گوید «چند روز پیش در متروی میدان ولیعصر به خانم‌ها برای حجاب تذکر می‌دادند اما در خیابان کسی را ندیدم.»
وقتی خبرنگار به او می‌گوید می‌تواند گزارش را در بازتاب امروز بخواند، با تاکید می‌گوید «برای خانمم رفته بودیم پیش روانپزشک و دکتر به من گفت چیزهایی که به دردت نمی‌خورد را نبین. من خودم روزنامه دارم اما نمی‌‌خوانم.
همین چیزهایی که درطول روز می‌بینم کافی است. در عربستان در موضوع حجاب چه کرده‌اند؟!»
مشتری پول سیگارش را حساب می‌کند و می‌گوید: «این‌ها خارجی‌اند و از ۲/۵۰۰ تومان می‌خریدمش تا الآن که شده ۴۲ هزار تومان. گرانیِ بدی شده است.»
خانم چادری: شرایط حجاب، بد و خلاف عرف است
خانم محجبه‌ای که ۴۷ سال دارد، شرایط حجاب را «خلاف عرف و خیلی بد» می‌داند. می‌گوید «بعضی‌ها طوری لباس می‌پوشند که اندامشان پیداست. حجاب باید در حدی باشد که برجستگی‌های یک خانم مشخص نباشد.
حجاب در تمام ادیان بوده ولی تهاجم‌های فرهنگی باعث شدند کشورهای اسلامی هم حجاب را آزاد کنند. آن کشورها هم مستعمره هستند. ایران هم دارد مستعمره‌ی آمریکا، انگلیس و شبکه‌های معاند می‌شود. حجاب کار سختی نیست. با لباس‌های بلند، سبک و راحت هم می‌شود حجاب داشت.»
خبرنگار حوالی میدان ولیعصر، ون مستقر مخصوص گشت ارشاد یا طرح نور را مشاهده نکرد.
ساعت ۳/۳۰، دو مادر و دختر در خیابان فلسطین، شال سرشان نیست. هر دویشان لباس‌ها و چهره‌ی کاملا ساده‌ای دارند.
می‌گویند تیپ‌ها را به شکل «همه‌جوره» می‌بینند. برایشان پیش نیامده تا به خاطر حجابشان کسی به آنها تذکر بدهد. البته می‌گویند خیلی بیرون نمی‌آیند.
شرایط حجاب و تذکرها در یک کافه
مشتری‌های یک کافه تعدادی از خانم‌هایی هستند که روسری ندارند. کافه‌دار می‌گوید از اماکن هفته‌‌ای یک‌بار به آنها سر می‌زنند و روی حجاب پرسنل حساسیت زیادی دارند. پرسنل هم رعایت می‌کنند.
هنوز بنر رعایت حجاب در ورودی کافه وجود دارد. آقای کافه‌دار می‌گوید «اگر بیشتر از پنج خانم روسری سرشان نباشد به آنها تذکر می‌دهیم و خوب هم رعایت می‌کنند. همین حالا هم کافه‌هایی اطراف ما هستند که به خاطر حجاب نداشتن پرسنل‌شان پلمب شده‌اند!»
چند پسر و دختر دانشجو در خیابان ولیعصر با هم گپ می‌زنند. یکی از پسرها بازتاب امروز را می‌شناسد و می‌گوید مطالب را دنبال می‌کند. دخترها تابه‌حال تجربه‌ای از تذکر نداشتند.
یکی از پرسنل داروخانه‌ها به خبرنگار می‌گوید «۶-۷ ماه گذشته نیروهایی همان حوالی (از مترو انقلاب تا تئاتر شهر) مستقر بودند و برای حجاب با مردم صحبت می‌کردند ولی حالا نیستند.»
حجاب‌بان‌های حوالی پارک دانشجو | «بچه شیعه‌اند اما شیطان گولشان زده است»
دو دستفروش اطراف مترو (خروجی پارک دانشجو) می‌گویند سه چهار ماه پیش ون هم آنجا بوده است اما کسی را نمی‌برده‌اند. مگر آنکه حجابش خیلی بد (تی‌شرت با دامن) بوده باشد.
سه خانم چادری به خانم‌هایی که روسری ندارند تذکر می‌دهند روسری‌شان را بپوشند. بعضی‌ها اما روسری ندارند و تعدادی از دختران دهه هشتادی که شومیز و دامن نسبتا بلند پوشیده‌اند، آن لحظه عملا نمی‌توانند لباس‌شان را تغییر دهند!
حجاب‌بانی که بالای پله برقی ایستاده است، محکم، جدی اما محترمانه تذکر می‌دهد. برخی از خانم‌ها همان موقع روسری‌شان را می‌پوشند اما بعضی‌شان توجه نمی‌کنند. برخی‌های دیگر هم در ادامه‌ی مسیر روسری‌شان را می‌اندازند!
خبرنگار خودش را معرفی نمی‌کند و از یکی از حجاب‌بان‌ها می‌پرسد آیا خانم‌ها به تذکرهایشان توجه می‌کنند یا خیر. خانم در جواب می‌گوید «اگر کسی شخصیت اجتماعی داشته باشد رعایت می‌کند. خیلی‌هایشان رعایت می‌کنند چون بچه شیعه هستند اما حالا شیطان گولشان زده است!»
دو دختر بیست ساله که تی‌شرت و جین پوشیده‌اند و روسری سرشان نیست، بعد از شنیدن تذکر، به همدیگر می‌گویند «[…] به خودم!»
آنها در جواب سوال خبرنگار که حجاب‌بان‌ها به شما چه تذکری دادند، می‌گویند «گفتند حجابتان مناسب جامعه نیست. البته گفتند ازتان عکس می‌گیریم ولی عکسی نگرفتند!»
طبق مشاهدهی خبرنگار چند آقا با لباس شخصی هم با کمی فاصله، نزدیک حجاب‌بان‌ها ایستاده‌اند و مراقب وضعیت هستند. یکی‌شان کلاه کاسکت دارد و چهره‌اش مشخص نیست. آن محدوده ون یا ماشینی که مخصوص جابه‌جایی افراد باشد، مشاهده نشد.
دو دختر دهه هشتادی قبل از عید ون‌هایی را دیده بودند. درکل نظرشان این بود اگر کسی به آنها تذکر بدهد، آن لحظه رعایت می‌کنند اما کمی بعدتر شالشان را برمی‌دارند!
انتقاد دختران چادری از تمسخر و بی‌احترامی از طرف بی‌حجاب‌ها | «حس ایگنور شدن داریم»
دو دختر چادری که دهه هشتادی‌اند می‌گویند «الآن هرکسی هر طوری بخواهد می‌آید. دلبخواهی است. تا وقتی با بیکینی نیامده‌اند، به کسی آسیب نمی‌رسانند و به قشر مذهبی بی‌احترامی نکنند (مسخره نکنند)، نوع پوشش‌شان به ما ربطی ندارد.
آنها در توضیح اینکه منظورتان از تمسخر چیست و چه احساسی پیدا می‌کنید، می‌گویند «بعضی از کسانی که پوشش متفاوتی نسبت به ما دارند، چشم غره می‌روند! بعدش حس مزخرفی داریم؛ یک‌جور حس ایگنور شدن!»
یک دختر ۲۰ساله که شال سرش است معتقد است بعدها چیزی به نام قانون حجاب اجرا نخواهد شد و «کلا کاری به کار کسی نخواهند داشت!»
خبرنگار بازتاب امروز درطول دو ساعت گزارش میدانی (از ساعت ۳/۳۰ تا ۵/۳۰) به جز حوالی پارک دانشجو، حجاب‌بانی را مشاهده نکرد.
چادری‌ها «دو دسته» هستند: خوش‌برخورد و بداخلاق!
از خیابان ولیعصر به سمت انقلاب بیشتر دختران دانشجو و معمولا بدون روسری هستند.
دو ماشین پلیس روبه‌روی دانشگاه تهران چند دقیقه‌ای است مستقر شده‌اند، اما هیچ تذکری برای حجاب نمی‌دهند.
دو دانشجوی دانشگاه تهران که یکی‌شان مقنعه‌اش افتاده است و دیگری هم اصلا روسری ندارد، به خبرنگار بازتاب امروز می‌گویند «فعلا روی یه سری‌ها قفلن اما به ما کاری ندارن! قبلا به همین شال افتادن هم گیر می‌دادن. مگر اینکه کسی تی‌شرت و کراپ بپوشه تا بهش تذکر بدن!»
او ادامه می‌دهد «بعضی‌ها اذیت می‌کنن. پیش اومده که خانمی بهم گفته وقتی حجابت رو رعایت نمی‌کنی، پسرای من تحریک می‌شن!»
دو دانشجو نظرشان این است که خانم‌های چادری به دو دسته‌ی «بد» و «خوش‌برخورد» تقسیم می‌شوند. بدها «تیکه» می‌اندازند و خوش‌برخوردها اعتقادشان این است که «حجاب بقیه به آنها ربطی ندارد.»
طبق مشاهدهی خبرنگار، نظر خانم‌های محجبه نسبت به کسانی که روسری ندارند یا پوشش‌شان متفاوت از آنهاست، به سه دسته تقسیم می‌شود:
دسته اول: کسانی که معتقدند به هر شکلی باید قانون حجاب را اجرا کرد چون حجاب موضوعی اجتماعی است و به همه ارتباط دارد.
دسته دوم: خانم‌هایی که پوشش زنان دیگر را امری شخصی می‌دانند که نباید کسی درباره‌ی آن دخالت کند.
دسته سوم: زنانی که موافق وضعیت موجود نیستند اما درباره‌ی راهکار هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌اند و بیشتر از آنکه قانون را موثر بدانند، فرهنگسازی و تربیت از زمان کودکی را بیشتر تاثیرگذار می‌دانند.
انتهای پیام
انتهای پیام
