چگونه آلزایمر حس بویایی را از بین می برد؟
پژوهشگران آلمانی دریافتهاند که کاهش حس بویایی در مراحل اولیه آلزایمر به آسیب یک مسیر عصبی خاص مربوط است.
به گزارش بازتاب امروز، از دست دادن حس بویایی سالها قبل از بروز مشکلات حافظه در بیماران مبتلا به آلزایمر دیده میشود. دانشمندان مرکز تحقیقات آلزایمر DZNE و دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (LMU) در مطالعهای جدید دریافتهاند که علت این اختلال در بینی یا پیاز بویایی نیست، بلکه در ناحیهای کمتر شناختهشده از مغز به نام لوکوس سیرولئوس (locus coeruleus) است. این یافته میتواند به تشخیص زودهنگام و حتی درمان آلزایمر کمک کند.
ناحیه لوکوس سیرولئوس چه نقشی دارد؟
این بخش کوچک مغز در تنظیم جریان خون مغزی، چرخه خواب و بیداری و پردازش حسی، بهویژه حس بویایی، نقش مهمی ایفا میکند. سلولهای این ناحیه از طریق آکسونهای بلند (رشتههای عصبی) خود به مناطق کلیدی مغز از جمله پیاز بویایی متصل هستند و با ترشح نورآدرنالین، پردازش بوها را تنظیم میکنند.
یافتههای پژوهش درباره حس بویایی و آلزایمر
پژوهشگران در آزمایشهای حیوانی دیدند آکسونهایی که از ناحیه لوکوس سیرولئوس به سمت پیاز بویایی میروند، آسیب میبینند؛ در حالی که خود سلولهای عصبی هنوز سالم هستند. این آسیب زمانی رخ میدهد که غشای سلول به طور غیرطبیعی تغییر میکند و سیگنالی به نام فسفاتیدیلسرین ظاهر میشود، که مثل یک علامت «من را حذف کن» برای سلولهای ایمنی مغز (میکروگلیا) عمل میکند و باعث از بین رفتن آکسونها میشود.
رفتار موشها نیز تأیید کرد که از دست دادن این آکسونها، توانایی آنها را در تشخیص و تمایز بوها کاهش میدهد.
شواهد درباره ارتباط حس بویایی و آلزایمر در مغز
مطالعه مغز بیماران فوتشده مبتلا به آلزایمر و اسکنهای مغزی افراد در مراحل اولیه بیماری نشان داد که همین آسیب عصبی در انسان هم رخ میدهد. این یعنی تخریب مسیر ارتباطی بین لوکوس سیرولئوس و پیاز بویایی میتواند یکی از اولین نشانههای آلزایمر باشد.
اهمیت بالینی کشف جدید
این پژوهش نشان میدهد که کاهش حس بویایی در بیماران آلزایمری به واکنشهای ایمنی بدن مربوط است و از همان مراحل اولیه بیماری شروع میشود. به همین دلیل، آزمایشهایی که عملکرد بویایی را بررسی میکنند، میتوانند به تشخیص زودهنگام آلزایمر کمک کنند. همچنین این یافتهها مسیر تازهای برای طراحی درمانهای پیشگیرانه فراهم میکنند؛ پیش از آنکه حافظه و عملکرد مغز دچار آسیبهای جدی شوند.
