تحولی تازه در دارورسانی دقیق به بدن با کمک امواج فراصوت

دانشمندان راهی تازه در دارورسانی دقیق به بدن با کمک امواج فراصوت پیدا کرده‌اند تا داروهایی مثل کتامین را با عوارض کمتر به محل مورد نظر برسانند.

به گزارش بازتاب امروز، دانشمندان به سرپرستی راگ آیران، استاد رادیولوژی دانشگاه استنفورد با استفاده از نانوذرات، امواج صوتی و محلول قندی، موفق شده‌اند که داروها را هدفمند منتقل کنند و عوارض جانبی را کاهش دهند.

این روش که نتایج آن در مجله Nature Nanotechnology منتشر شده است، می‌تواند اثر درمانی داروها را به حداکثر و عوارض خارج‌ از هدف را به حداقل برساند.

آزمایش روی داروی کتامین و درمان اضطراب

پژوهشگران در آزمایش نخست، داروی کتامین را درون نانوذرات قرار دادند و همراه با یک محلول قندی ۵ درصد (سوکروز) به بدن موش‌ها تزریق کردند. سپس دارو را با استفاده از امواج فراصوت با شدت پایین در ناحیه خاصی از مغز، آزاد کردند.

نتایج نشان داد که در آن بخش از مغز، میزان کتامین سه برابر بیشتر از سایر نواحی بود، که نشانه‌ای از آزادسازی دقیق دارو است.

زمانی که دارو به قشر پیش‌پیشانی مغز رسید، که مسئول کنترل استرس‌های احساسی است، رفتارهای اضطرابی موش‌ها به‌ طور چشمگیری کاهش یافت. این روش می‌تواند در آینده برای درمان افسردگی در انسان با داروی کتامین به کار رود، بدون اینکه عوارضی مثل احساس گسستگی ذهنی (dissociation) ایجاد کند.

انسداد درد با روش جدید دارورسانی با امواج فراصوت

پژوهشگران در آزمایش دوم توانستند یک داروی بی‌حسی را با دقت بالا به عصب سیاتیک پای موش‌ها برسانند. نکته جالب اینجا است که دارو ابتدا در نقطه‌ای کم‌درد تزریق می‌شود و بعد با کمک امواج فراصوت در محل مورد نظر فعال می‌گردد. این روش می‌تواند بی‌حسی را راحت‌تر و کم‌دردتر کند.

پیشینه فناوری دارورسانی با امواج فراصوت

استفاده از امواج صوتی برای دارورسانی ایده جدیدی نیست.

• در سال ۲۰۱۲ محققان MIT از آن برای عبور دارو از لایه سطحی پوست استفاده کردند.
• در سال ۲۰۱۸ پژوهشگران آکسفورد داروهای حساس به گرما را با امواج فراصوت به صورت مستقیم به تومورها رساندند.
• در سال ۲۰۲۳، پژوهشگران دیگری در MIT یک برچسب هیدروژلی پوشیدنی طراحی کردند، که با امواج فراصوت دارو را به داخل پوست شلیک می‌کرد.

با وجود اینکه تلاش‌های اولیه پروفسور آیران در سال ۲۰۱۸ به نتیجه مطلوب نرسید، چرا که نانوذرات در دمای بدن پایدار نبودند و دارو قبل از رسیدن به محل مورد نظر پخش می‌شد، اما او با تغییر پوشش نانوذرات و افزودن محلول قندی، توانست ویژگی‌های صوتی آنها را تنظیم کند. به این ترتیب، دارو فقط زمانی فعال می‌شود که امواج فراصوت به آن برسد.

آینده درمان با داروهای روان‌گردان

پژوهشگران در حال آماده‌سازی اولین آزمایش انسانی هستند، که در آن از کتامین برای کاهش دردهای مزمن و بهبود حالات روحی بیماران استفاده می‌شود. اگرچه هنوز باید مراحل قانونی و تأییدهای پزشکی طی شود، اما این روش می‌تواند راهی تازه و ایمن‌تر برای استفاده از داروهای روان‌گردان در درمان مشکلات جسمی و روانی باشد.